20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
Mirzə Abbas xan Təfrişi: inandırmaq gücü ilə...
Tarix: 09-04-2021 20:10 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Mirzə Abbas xan Təfrişi: inandırmaq gücü ilə...

Nasirəddin şahın hakimiyyəti dönəmi İran tarixinə iqtisadiyyatın, sənayenin, tikintinin, rabitənin, nəqliyyatın, nəşriyyatın, eləcə də mədəniyyətin sürətli inkişaf illəri kimi daxil olub. Bu inkişafda payı olan şəxslərdən biri də Mirzə Abbas xan Təfrişidir.

Mirzə Abbas Qum vilayətinin Təfriş şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra Qum şəhərində molla-müctəhid yanında savadını artırıb. Ruhani deyil, məmur olmağı üstün tutub. Xoşxətt olmağı baş vəzir Mirzə Ağa xan Nurinin qulağına çatıb və onu vəzarət dəftərinə dəvət edərək münşi təyin edib. Burda Müavinülmülk ləqəbinə yiyələnib.

Mirzə Abbas Təfrişi Xarici İşlər vəzarətinə dəvət edilib. 1851-ci ildə Sankt-Peterburqa göndərilən səfarətdə təmsil olunub.

Mirzə Abbas Təfrişi 1855-ci ildə Nasirəddin şah Qacarın fərmanı ilə xan ünvanına, nişan və həmayilə layiq görülüb.

Mirzə Abbas xan Təfrişi 1856-cı ildə Xarici İşlər vəzarətində birinci dərəcəli münşi kimi işə başlayıb.

Mirzə Abbas xan Təfrişi Azərbaycan (Güney) əyalətinin xarici işlər kargüzarlığını icra edib. O, burda xarici konsulların iştirakı ilə İran və xarici təbəələrin, İran təbəəsi olan müsəlman və qeyri-müsəlmanların münasibətləri ilə bağlı məsələləri həll edir, xarici viza verilməsi məsələləri ilə məşğul olurdu. Vəliəhd Müzəffərəddin mirzənin dostlarından birinə çevrilir.

Mirzə Abbas xan Təfrişi 1859-cu ildə ikinci dərəcəli sərtib (briqadir) rütbəsinə “Şire-Xurşid” ordeninə layiq görülüb.



Mirzə Abbas xan Təfrişi sonra Mirzə Yusif xan Aştiyaninin yanında çalışıb. 1873-cü ildə Qəvaməddövlə ləqəbli Mirzə Məhəmməd xan Aştiyani vəfat edəndən sonra Mirzə Yusif xan Mustovfi əl-Məmalik Qəvaməddövlə ləqəbi ona əta edilib.

Mirzə Abbas xan Təfrişi daha sonra xəzinədarlıq və başqa idarələrdə çalışıb.

Mirzə Abbas xan Təfrişi 1876-cı ildə şahın fərmanı ilə “Cənab” ünvanına layiq görülüb. Bu ünvanla da Baş vəzarət qurumu olan “Darülşurayi-dövləti”nin üzvü olub.

Mirzə Abbas xan Təfrişi Nasirəddin şah Qacarın sonuncu xarici işlər vəziridir.

Mirzə Abbas xan Təfrişi 1887-ci ildən 29 iyun 1896-cı ilədək Qacarlar səltənətinin xarici işlər naziri olub.

Mirzə Abbas xan Təfrişi 1897-ci ildə vəfat edib.

Mirzə Abbas xanın soyu Fəruhər soyadını daşıyır.

Mirzə Abbas xanın Əhməd xan, Məhəmmədəli xan, Mahmud xan adlı oğlanları, Behcətüssəltənə adlı qızı vardı.

Mirzə Abbas xan Təfrişinin natiqlik istedadı, Fars dilinin imkanlarından özünə xas olan məharətlə istifadə etməsi, onun şifahi nitqinin kamilliyi və üslub xüsusiyyətləri, nəinki diplomatları, hətta mütəxəssisləri də heyran edirdi. Onun natiqlik məharəti, dərin zəkası və möhkəm məntiqi Qacarlar dövləti əleyhdarlarının müqavimətini qırır, onları bu və ya digər qərarın düzgünlüyünə inandırırdı.

Biz onun yaşam və yaradıcılığını tam araşdıra bilmədik. Qalanı şübhəsiz, hələ gələcək tədqiqatçılarını gözləyir.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU



Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər