14:16 / 24-04-2024
Nəzir - Akif Abbasov yazır
Abbas xan Gərzən: bir ömrün yolu
Tarix: 10-04-2021 15:51 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Abbas xan Gərzən: bir ömrün yolu

İran Kazak briqadasının onlarla görkəmli siyasi və hərbi xadimləri arasında Abbas xan Gərzənin şərəfli həyatı maraqlı məqamları ilə seçilir.

Abbas xanın babalar İrana Naxşıvan xanlığından mühacirət edib.

Abbas xan 1897-ci ildə Tehran şəhərində anadan olub. O, ibtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında alıb. Sonra İran Kazak briqadasının məktəbində oxuyub. 1918-ci ildə məktəbi zabit rütbəsilə bitirib.

Abbas xan İran Kazak briqadasının keçirdiyi bir çox əməliyyatlarda iştirak edib.

Abbas xan Gərzən naib (leytenant) rütbəsində Avropaya ali hərbi təhsil almağa göndərilib.

Abbas xan Gərzən 1941-ci ildə sərhəng (polkovnik) rütbəsilə Dəmiryolun rəisi vəzifəsində idi.



Abbas xan Gərzən 1943-cü ildə İran ordusunun Baş Qərargah rəisinin müavini idi.

Dərin zəkası, iti ağlı, hərb elminin mahir bilicisi və qeyri-adi bacarığı ilə seçilən Abbas xan Gərzən 1945-ci ildə İsfahan ordusunun rəisi vəzifəsində xidmət edirdi. Ordan sərtib (briqadir) rütbəsində Baş Qərargaha göndərilib. Sonra Təbriz ordusunun komandanı olub. Daha sonra Rzaiyyə (Urmiya) ordusuna başçılıq edib.

Abbas xan Gərzən bu dönəmlərdə sərləşkər (general-mayor) rütbəsinə layiq görülüb.

1951-ci ildə İran ordusunun Baş Qərargah rəisi Hacı Əli Rəzmara Baş nazirliyə təyin olunanda, Abbas xan Gərzən onun yerinə göndərilib.

Abbas xan Gərzən Məhəmməd xan Müsəddiqin devrilməsində iştirak edib. 1953-cü ilin yazında devirmə planı hazır oldu, MKİ Yunan-Roma üslubunda “Ayax” əməliyyatı başlatdı, İngilis kəşfiyyatı olan SIS əməliyyata daha çox pozitivlik verən “Boot” kod adını qoydu. İran zabitlərinə və dövlət məmurlarına rüşvət vermək üçün 19 milyon dollar ayrıldı və əməliyyat başladıldı.

Devrilmiş Müsəddiqin yerinə namizədin, 1951-ci ildə onun tərəfindən vəzifəsindən kənarlaşdırılan İranın keçmiş Daxili işlər naziri general Fəzlulla Zahidi seçildi.

Abbas xan Gərzən Məhəmməd Müsəddiqin devrilməsindən sonra Fars ostanına başçılıq edib.

Abbas xan Gərzən 1954-cü ildə Baş nazir Fəzlulla Zahidinin dönəmində İranın yollar naziri olub. Həmin ilin dekabr ayında dövlətin bütün yol işi bu görkəmli sərkərdəyə tapşırılıb.

Abbas xan Gərzən Baş nazir Zahidinin dönəmində İsfahan əyalətinin ostandarı olub. Teymur Bəxtiyara müxalif olduğundan vəzifəsindən çıxarılıb. Ordan Azərbaycan Ordusuna komandan göndərilib.



Abbas xan Gərzən 1960-cı ildə general-leytenat rütbəsi daşıyırdı.

Pəhləvilər səltənətində böyük nüfuz sahibi olmuş görkəmli sərkərdə Abbas xan Gərzən ordudan tərxis olunandan sonra siyasətlə məşğul olub.

Hərb sənəti və dövlətçilik tarixində özünəməxsus yerə malik olan Abbas xan Gərzən İran dövlətinin bir çox orden və medalları ilə təltif edilib.

Abbas xan Gərzən ömrünün son illərində guşənişin olub, kitab oxumaqla gün keçirib.

Abbas xan Gərzən. O, döyüş meydanlarındakı yüksək peşəkarlığı və zabit şərəfinə hədsiz sədaqəti ilə İran xalqının hərb salnaməsinə unudulmaz səhifələr yazıb. Həyat və fəaliyyətinin öyrənilməsi gənc nəslin hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsində mühüm rol oynaya bilər.

Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}