09:33 / 27-06-2025
Qaxda zəlzələ olub
00:25 / 27-06-2025
"Azərbaycanfilm"in ərazisindəki yanğın söndürülüb - (Yenilənib)
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:15 / 26-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
11:02 / 26-06-2025
Kəlbəcərdə yük maşını çaya aşıb, sürücü ölüb
10:29 / 26-06-2025
Prezident Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
00:00 / 26-06-2025
Bu gün Silahlı Qüvvələri Günüdür
22:36 / 25-06-2025
MÜTDA: "7 müəllimin nəticəsi ləğv ediləcək"
21:49 / 25-06-2025
Tovuzda kütləvi zəhərlənmə olub - Yenilənib
19:56 / 25-06-2025
Ceyhun Bayramov İranın yeni səfirini qəbul edib
18:04 / 25-06-2025
Ordu günü Bakı, Gəncə, Xankəndi və Laçında yürüş olacaq
18:00 / 25-06-2025
Beynəlxalq axtarışa verilmiş şəxsi Rusiyaya təhvil verilib
17:49 / 25-06-2025
Ter-Petrosyan II Qareginlə siyasi vəziyyəti müzakirə edib
17:44 / 25-06-2025
“Azəriqaz”ın baş direktoruna müavin təyin olunub
17:27 / 25-06-2025
Ceyhun Bayramov Sudanın yeni səfiri ilə görüşüb
17:02 / 25-06-2025
Trampla Zelenski Niderlandda görüşüblər
16:56 / 25-06-2025
Qırğızıstanda parno saytlara giriş bloklanıb
16:45 / 25-06-2025
Bakıda əməliyyat: saxlanılanlar var - Video
16:39 / 25-06-2025
Toy karvanında "avtoş"luq edən sürücülər saxlanılıb
16:20 / 25-06-2025
Səkkiz rayona prokuror təyin edilib - Yenilənib
15:59 / 25-06-2025
Kansler: Rusiya Avropanın sülh və siyasi nizamını təhdid edir
15:40 / 25-06-2025
“Pasportlar haqqında” qanun dəyişib
15:35 / 25-06-2025
Tramp Haaqada Zelenski ilə görüşəcək
15:29 / 25-06-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
14:57 / 22-06-2025
Həyat dolu ömür yolu - Milli Mətbuat-150 - Fotolar
19:12 / 23-06-2025
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
10:14 / 24-06-2025
Tramp dünyanı aldadıb: atəşkəs yoxdur, İsrail İrana ağır zərbələr endirir
14:55 / 25-06-2025
Rəşad Əhmədzadə: “Beynəlxalq festivallarda iştirakımız ölkə teatrları üçün də uğurdur” - Müsahibə
07:09 / 24-06-2025
İran və İsrail atəşkəsə razılaşıblar?
00:39 / 25-06-2025
NATO: Ukraynada 250 min rus hərbçisi həlak olub
08:27 / 25-06-2025
Üç mindən çox avtomobili daşıyan gəmi üç həftə yandıqdan sonra batıb
19:40 / 24-06-2025
“Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimatı olub - Fotolar
23:45 / 23-06-2025
Bakıdan Qətərə uçan təyyarə yarıyoldan geri dönüb
Abdulla xan Əminüddövlə - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 28-04-2021 10:20 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Qacarların hakimiyyəti bəlli coğrafiyada 1795-ci ildən 1925-ci ilədək sürüb. Böyük bir ərazidə, özü də siyasi, etnik baxımdan olduqca mürəkkəb bir şəraitdə hakimiyyətdə olmuş qacarların tarixi bizim tariximizdir. Qacarların dövlət və siyasi xadimlərə həsr olunmuş dərin elmi-tədqiqat əsərlərinin yazılması işi yenidir. Bəzi yazılarda yanlış olaraq siyasi-ideoloji baxışlar və subyektiv yanaşma üstünlük təşkil edir. Bu da gənc oxucuları düzgün yanaşmadan uzaq salır.
Biz Qacarlar dövründə Baş nazir olmuş şəxslərin yaşam yolunu öyrənirik. Bu şəxslərdən biri də Abdulla xan Əmünüddövlədir.
Abdulla xan Hacı Məhəmmədhüseyn xan oğlu 1779-cu ildə İsfahan şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alaraq, atasının yanında idarəçiliyi öyrənib.
Abdulla xan atasından sonra İsfahanda çalışıb. 1813-cü ildə saraya dəvət edilib, divani-əlada mühasib kimi xidmət etməyə başlayıb.
Atası Hacı Məhəmmədhüseyn xan sədr-əzəm Mirzə Məhəmmədşəfi Mazandaranindən sonra, 1819-cu ildə Qacarlar dövlətinin vəziri-əzəmi təyin olunub. Onu isə atasının yerinə mustofviəlməmalik qoyublar. O, atası ilə bərabər hökuməti şəriksiz idarə edib.
Tarixçi Abbas Ramazani yazır: “Hacı Məhəmmədhüseyn xan Sədri İsfahani ali dövlət vəzifələrində xidmət edən zaman Abdulla xan atasının yerinə İsfahanın bəylərbəyi və mustofi əl-məmalik oldu və sonra ona Əminüdövlə ləqəbi verildi. Atası öləndən sonra o, şahın tərəfindən sədrəzəm təyin edildi. Lakin bir il olmadan onun qohumları sədrəzəmlikdən öz xeyirlərinə faydalandığlarına görə bu vəzifədən azad olundu. O, atası ilə müqayisədə şahın hörmətini az qazana bilmişdi”.(Abbas Ramazani, Fətəli şah Qacar, Bakı, "Mütərcim", 2015, -156 səh. S.144)
Abdulla xan Nizamüddövlə ləqəbini də alıb. Atasından sonra Qacarlar dövlətinin sədrəzəmi vəzifəsini icra edib. Lakin qəfil dönəlgəsi dönüb. İsfahan bəylərbəyi və dayısı Haşım xan Bəxtiyari ilə intiriqası şahın nəzərinə çatıb. Gözdən düşüb.
Abdulla xan birinci dəfə atası Hacı Məhəmmədhüseyn xan İsfahanindən sonra, 1825-ci ildə Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub.
1826-cı ildə onun əvəzinə qatı düşməni Qacar elinin Dəvəli oymağından olan, Asəfüddövlə ləqəbli Allahyar xanı sədrəzəm təyin ediblər. (R. G. Watson, A History of Persia, London, 1866, p. 221) Allahyar xan bu vəzifədə çox duruş gətirə bilməyib.
Abdulla xan Əmünüddövlə ikinci dəfə, Allahyar xan Asəfüddövlədən sonra, 1827-ci ildən 1834-cü ilədək Qacarlar dövlətinə sədrəzəmlik edib.
Abdulla xan Əmünüddövlə Fətəli şahdan şəxsən tapşırıq alıb ki, ölkənin baş müctəhidi Seyid Məhəmməd Təbatəbaini yanına dəvət edib, rusların əleyhinə fitva hazırlatdırsın. Əhalini ikinci Rus-İran savaşına hazırlamaq gərək idi.
II Rus-İran müharibəsi Rusiyanın qələbəsi ilə tamamlanıb. Abdulla xan Əminüddövlə Türkmənçay sülh müqaviləsini imzalamalı olub. Onun yaratdığı saray intriqaları nəticəsində vəzirlər idarəçilikdən çəkinib, valilər üstünlük qazanıb. (Tarix-e ʿAzodi, s. 99; Sədrəttəvarix, s. 104).
Abdulla xan Əminüddövlənin sədrəzəmlik zamanında ölkədə baş verən mühüm hadislər:
1. İran-Rus savaşlarının ikinci mərhələsinin güclənməsi;
2. Türkmənçay sazişinin bağlanması;
3. İranın siyasi, iqtisadi və hərbi sahələrində gərginliklərin başlanması:
4. İranın bəzi əyalətlərində üsyanların baş verməsi;
5. Qacarların Heratı fəth etməyə çalışması;
6. Abbas mirzə Naibəssəltənənin vəfatı;
7. Tehranda A. S. Qriboyedovun öldürülməsi;
8. Abbas mirzənin vəfatından sonra onun oğlu Məhəmməd mirzənin vəliəhd seçilməsi;
9. Fətəli şahın İsfahanda vəfat etməsi;
10. Məhəmməd şah Qacarın səltənətinin başlanması.
Abdulla xan Əminüddövlə Fətəli şahın vəfatından sonra Məhəmməd mirzənin taxta əyləşməsini istəməyib. Onun başqa namizədləri olub. İki nəfər olan səltənət, taxt-tac iddiaçısının xerinə çalışıb. Bu iki nəfər:
a. Təxminən 90 gün səltənət edən Əliqulu mirzə Zillüssultan;
b. Fars hakimi və Abdulla xan Əminüddövlənin bacısının əri olan Hüseynəli mirzə.
Əlbəttə, Abdulla xan Məhəmməd mirzəni səltənətdən kənar saxlamaq üçün uğur qazanmayıb. Mirzə Əbülqasım Qaimməqam Fərahani rus tərəfdarlarının yardımı ilə Zillüssultanı səltənətdən kənarlaşdırıb, Məhəmməd mirzəni taxta əyləşdirib. Abdulla xan İsfahanda Məhəmməd mirzənin şahlığı ilə razılaşmayıb. “Bu iş onun prestij və nüfuzunu azaltdı. Və onu İngiltərə dövlətinə daha da yaxınlaşdırdı. (Əfşari Pərviz. Sədrəzəmhayi selseleyi Qacariyye, Tehran, “Müəsseseyi çap və intişarati vizarəti umuri xarecə” II çap, 1376, s. 70.)
Abdulla xanın kürəkəni Fars valisi Hüsеynəli mirzə Fətəli şahın ölümündən sоnra, bilavasitə özünü şah еlan еdərək, hər tərəfə xəbər göndərib, fеоdalları, hökumət dairələrini оna itaət еtməyə çağırıb.
Hüsеynəli mirzə Fərmanfərma öz adına yarımqranlıq sikkə zərb etdirib.
Hüsеynəli mirzənin «şahlığı» uzun sürməyib. 1834-cü il nоyabr ayında Məhəmməd mirzə şahlığa kеçdikdən sоnra Firuz mirzənin və Mənuçеhr xan Mötəməddövlənin başçılığı ilə Tehrandan göndərilən qоşun Hüsеynəli mirzəni tutaraq mərkəzə aparıb. Onu kоr еdib Bürc Nuş zindanına atıblar. Burda 10 ildən çox dustaq olub. Sonda onu vəba xəstəliyi yaxalayıb.
Digər bir şahzadə də Abdulla xanın yardımı ilə taxt-taca yiyələnmək istəyirdi. Bu, 1824-cü ildən İsfahanın valisi olan Sultan Məhəmməd mirzə Sеyfüddövlə idi. Ona əyalət müctəhidi Seyid Məhəmmədbağır Şafti də xeyir-dua verib. Qaemməqamın qrupu, Azərbaycan dəstəsi bu mübarizədə qalib gəlib.
Abdulla xan Əminüddövlənin əli hakimiyyətdən üzülüb və müctəhidi Seyid Məhəmmədbağır Şaftiyə sığınıb. Qaemməqam Şaftidən xahiş edib ki, Əminüddövləni himayə etməsin. Şafti onun xahişini geri çevirib.
Mirzə Əbülqasım Qaimməqam Fərahani Məhəmməd şahın əmrilə bir məktub vasitəsilə Abdulla xan Əminüddövləyə təklif edib ki, ya İsfahana getsin, ya da İraqa köçsün. Abdulla xan isə ingilislilərin himayəsilə Nəcəfə köçüb, 1847-ci ildə 68 yaşında orada dünyasını dəyişib.
Abdulla xan oğlu Əliməhəmməd xanı Fətəli şahın qızı Şəmsəddövlə xanımla evləndirmişdi.
Tarixə obyektiv yanaşma belə nəticəyə gəlməyə imkan verir ki, Qacarlar dövrünü öz tariximiz kimi hərtərəfli öyrənməliyik.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 28-04-2021 10:20 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Qacarların hakimiyyəti bəlli coğrafiyada 1795-ci ildən 1925-ci ilədək sürüb. Böyük bir ərazidə, özü də siyasi, etnik baxımdan olduqca mürəkkəb bir şəraitdə hakimiyyətdə olmuş qacarların tarixi bizim tariximizdir. Qacarların dövlət və siyasi xadimlərə həsr olunmuş dərin elmi-tədqiqat əsərlərinin yazılması işi yenidir. Bəzi yazılarda yanlış olaraq siyasi-ideoloji baxışlar və subyektiv yanaşma üstünlük təşkil edir. Bu da gənc oxucuları düzgün yanaşmadan uzaq salır.
Biz Qacarlar dövründə Baş nazir olmuş şəxslərin yaşam yolunu öyrənirik. Bu şəxslərdən biri də Abdulla xan Əmünüddövlədir.
Abdulla xan Hacı Məhəmmədhüseyn xan oğlu 1779-cu ildə İsfahan şəhərində anadan olub. Mükəmməl mədrəsə təhsili alaraq, atasının yanında idarəçiliyi öyrənib.
Abdulla xan atasından sonra İsfahanda çalışıb. 1813-cü ildə saraya dəvət edilib, divani-əlada mühasib kimi xidmət etməyə başlayıb.
Atası Hacı Məhəmmədhüseyn xan sədr-əzəm Mirzə Məhəmmədşəfi Mazandaranindən sonra, 1819-cu ildə Qacarlar dövlətinin vəziri-əzəmi təyin olunub. Onu isə atasının yerinə mustofviəlməmalik qoyublar. O, atası ilə bərabər hökuməti şəriksiz idarə edib.
Tarixçi Abbas Ramazani yazır: “Hacı Məhəmmədhüseyn xan Sədri İsfahani ali dövlət vəzifələrində xidmət edən zaman Abdulla xan atasının yerinə İsfahanın bəylərbəyi və mustofi əl-məmalik oldu və sonra ona Əminüdövlə ləqəbi verildi. Atası öləndən sonra o, şahın tərəfindən sədrəzəm təyin edildi. Lakin bir il olmadan onun qohumları sədrəzəmlikdən öz xeyirlərinə faydalandığlarına görə bu vəzifədən azad olundu. O, atası ilə müqayisədə şahın hörmətini az qazana bilmişdi”.(Abbas Ramazani, Fətəli şah Qacar, Bakı, "Mütərcim", 2015, -156 səh. S.144)
Abdulla xan Nizamüddövlə ləqəbini də alıb. Atasından sonra Qacarlar dövlətinin sədrəzəmi vəzifəsini icra edib. Lakin qəfil dönəlgəsi dönüb. İsfahan bəylərbəyi və dayısı Haşım xan Bəxtiyari ilə intiriqası şahın nəzərinə çatıb. Gözdən düşüb.
Abdulla xan birinci dəfə atası Hacı Məhəmmədhüseyn xan İsfahanindən sonra, 1825-ci ildə Qacarlar dövlətinin Baş naziri olub.
1826-cı ildə onun əvəzinə qatı düşməni Qacar elinin Dəvəli oymağından olan, Asəfüddövlə ləqəbli Allahyar xanı sədrəzəm təyin ediblər. (R. G. Watson, A History of Persia, London, 1866, p. 221) Allahyar xan bu vəzifədə çox duruş gətirə bilməyib.
Abdulla xan Əmünüddövlə ikinci dəfə, Allahyar xan Asəfüddövlədən sonra, 1827-ci ildən 1834-cü ilədək Qacarlar dövlətinə sədrəzəmlik edib.
Abdulla xan Əmünüddövlə Fətəli şahdan şəxsən tapşırıq alıb ki, ölkənin baş müctəhidi Seyid Məhəmməd Təbatəbaini yanına dəvət edib, rusların əleyhinə fitva hazırlatdırsın. Əhalini ikinci Rus-İran savaşına hazırlamaq gərək idi.
II Rus-İran müharibəsi Rusiyanın qələbəsi ilə tamamlanıb. Abdulla xan Əminüddövlə Türkmənçay sülh müqaviləsini imzalamalı olub. Onun yaratdığı saray intriqaları nəticəsində vəzirlər idarəçilikdən çəkinib, valilər üstünlük qazanıb. (Tarix-e ʿAzodi, s. 99; Sədrəttəvarix, s. 104).
Abdulla xan Əminüddövlənin sədrəzəmlik zamanında ölkədə baş verən mühüm hadislər:
1. İran-Rus savaşlarının ikinci mərhələsinin güclənməsi;
2. Türkmənçay sazişinin bağlanması;
3. İranın siyasi, iqtisadi və hərbi sahələrində gərginliklərin başlanması:
4. İranın bəzi əyalətlərində üsyanların baş verməsi;
5. Qacarların Heratı fəth etməyə çalışması;
6. Abbas mirzə Naibəssəltənənin vəfatı;
7. Tehranda A. S. Qriboyedovun öldürülməsi;
8. Abbas mirzənin vəfatından sonra onun oğlu Məhəmməd mirzənin vəliəhd seçilməsi;
9. Fətəli şahın İsfahanda vəfat etməsi;
10. Məhəmməd şah Qacarın səltənətinin başlanması.
Abdulla xan Əminüddövlə Fətəli şahın vəfatından sonra Məhəmməd mirzənin taxta əyləşməsini istəməyib. Onun başqa namizədləri olub. İki nəfər olan səltənət, taxt-tac iddiaçısının xerinə çalışıb. Bu iki nəfər:
a. Təxminən 90 gün səltənət edən Əliqulu mirzə Zillüssultan;
b. Fars hakimi və Abdulla xan Əminüddövlənin bacısının əri olan Hüseynəli mirzə.
Əlbəttə, Abdulla xan Məhəmməd mirzəni səltənətdən kənar saxlamaq üçün uğur qazanmayıb. Mirzə Əbülqasım Qaimməqam Fərahani rus tərəfdarlarının yardımı ilə Zillüssultanı səltənətdən kənarlaşdırıb, Məhəmməd mirzəni taxta əyləşdirib. Abdulla xan İsfahanda Məhəmməd mirzənin şahlığı ilə razılaşmayıb. “Bu iş onun prestij və nüfuzunu azaltdı. Və onu İngiltərə dövlətinə daha da yaxınlaşdırdı. (Əfşari Pərviz. Sədrəzəmhayi selseleyi Qacariyye, Tehran, “Müəsseseyi çap və intişarati vizarəti umuri xarecə” II çap, 1376, s. 70.)
Abdulla xanın kürəkəni Fars valisi Hüsеynəli mirzə Fətəli şahın ölümündən sоnra, bilavasitə özünü şah еlan еdərək, hər tərəfə xəbər göndərib, fеоdalları, hökumət dairələrini оna itaət еtməyə çağırıb.
Hüsеynəli mirzə Fərmanfərma öz adına yarımqranlıq sikkə zərb etdirib.
Hüsеynəli mirzənin «şahlığı» uzun sürməyib. 1834-cü il nоyabr ayında Məhəmməd mirzə şahlığa kеçdikdən sоnra Firuz mirzənin və Mənuçеhr xan Mötəməddövlənin başçılığı ilə Tehrandan göndərilən qоşun Hüsеynəli mirzəni tutaraq mərkəzə aparıb. Onu kоr еdib Bürc Nuş zindanına atıblar. Burda 10 ildən çox dustaq olub. Sonda onu vəba xəstəliyi yaxalayıb.
Digər bir şahzadə də Abdulla xanın yardımı ilə taxt-taca yiyələnmək istəyirdi. Bu, 1824-cü ildən İsfahanın valisi olan Sultan Məhəmməd mirzə Sеyfüddövlə idi. Ona əyalət müctəhidi Seyid Məhəmmədbağır Şafti də xeyir-dua verib. Qaemməqamın qrupu, Azərbaycan dəstəsi bu mübarizədə qalib gəlib.
Abdulla xan Əminüddövlənin əli hakimiyyətdən üzülüb və müctəhidi Seyid Məhəmmədbağır Şaftiyə sığınıb. Qaemməqam Şaftidən xahiş edib ki, Əminüddövləni himayə etməsin. Şafti onun xahişini geri çevirib.
Mirzə Əbülqasım Qaimməqam Fərahani Məhəmməd şahın əmrilə bir məktub vasitəsilə Abdulla xan Əminüddövləyə təklif edib ki, ya İsfahana getsin, ya da İraqa köçsün. Abdulla xan isə ingilislilərin himayəsilə Nəcəfə köçüb, 1847-ci ildə 68 yaşında orada dünyasını dəyişib.
Abdulla xan oğlu Əliməhəmməd xanı Fətəli şahın qızı Şəmsəddövlə xanımla evləndirmişdi.
Tarixə obyektiv yanaşma belə nəticəyə gəlməyə imkan verir ki, Qacarlar dövrünü öz tariximiz kimi hərtərəfli öyrənməliyik.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
