17:53 / 16-10-2019
"Hamı gəlib deyir ki, magistrlara ştat verək, axı hardan, necə verəcəyik?" - AMEA prezidenti
17:33 / 16-10-2019
Hansı Avropa ölkəsinin əhalisi daha yoxsuldur? - Hesabat
17:23 / 16-10-2019
Leyla Abdullayeva: "Həmsədrlərin Qarabağa səfərinə Azərbaycan razılıq verib"
17:14 / 16-10-2019
"Qarabağ" - APOEL oyununun biletləri satışa çıxarılır
17:02 / 16-10-2019
Mərkəzi Bank dolların rəsmi məzənnəsini açıqladı
16:59 / 16-10-2019
Azərbaycanda yeni Dövlət Agentliyi yaradıldı - Fərman
16:40 / 16-10-2019
Tofiq Yaqublu: “Arif Hacılının katibəsi də Məclisə seçilib, İsa Qəmbərin sürücüsü...” - Müsahibə
16:39 / 16-10-2019
İlham Əliyev sərəncam imzalayıb
16:23 / 16-10-2019
Sabiq deputat villasını satışa çıxartdı – Qardaşı ilə böyük qalmaqal
16:19 / 16-10-2019
Ərdoğanın Pens və Pompeonun səfəri haqda suala cavabı: "Ayaqdayam..."
16:04 / 16-10-2019
550 nəfərə güzəştli mənzil satıldı - MİDA açıqlama yaydı
15:42 / 16-10-2019
“Sinif uşaqları”nın s(z)əhər gəzintisi - Akif Cabbarlı yazır
15:39 / 16-10-2019
ƏƏSMN Dövlət Nəzarət Təhükəsizlik Departamenti haqda xəbər yaydı
15:24 / 16-10-2019
Dünyada 820 milyondan çox ac insan var
15:14 / 16-10-2019
Milli Şuranın mitinq təşkilatçıları BŞBPİ-yə çağırılıb
15:06 / 16-10-2019
İkibaşlı oyun
14:56 / 16-10-2019
Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri Londonda görüşə bilər
14:44 / 16-10-2019
Həbsxanadan çıxmış türk generalı: Acartürk terrorçularla döyüşə öndə gedir - Fotolar
14:27 / 16-10-2019
Kanada Türkiyəyə silah ixracını dayandırıb
14:19 / 16-10-2019
Ərdoğan vəzifədaşı Əsədə əl uzadır? - Foto
14:15 / 16-10-2019
Ərdoğan: "Ey Qərb, ey Ərəb Dövlətləri Liqası, azərbaycanlıların soyqırımına da baxın"
13:48 / 16-10-2019
Müdafiə Nazirliyinin idarə rəisi işdən çıxarılıb - Yeni təyinat
13:41 / 16-10-2019
Fuad Qəhrəmanlıya iki maddə ilə cinayət işi açıldı - Səbəb
13:33 / 16-10-2019
Milli Şura mitinq keçirəcək - Rəsmi icazə verildi
13:15 / 16-10-2019
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
13:07 / 16-10-2019
Zakir Həsənov NATO-nun idarə rəisi ilə müzakirə aparıb
12:35 / 16-10-2019
FTX: "Bu il Rusiyada 39 terror aktının qarşısı alınıb"
12:24 / 16-10-2019
İlham Əliyev Koreya Milli Assambleyasının sədrini qəbul edib
12:02 / 16-10-2019
Vilayət Eyvazova ağır itki üz verib
11:44 / 16-10-2019
Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 28 nəfər saxlanılıb
11:18 / 15-10-2019
Bakıda 10 məktəbin direktoru işdən çıxarılıb - Siyahı
11:50 / 12-10-2019
Türkiyə 9 min 350 terrorçunu saxlayıb - Foto
02:11 / 12-10-2019
Türkiyənin Təhsil naziri Ziya Selçuk TUDİFAK-da olub - Fotolar
21:27 / 14-10-2019
İranlı deputatdan etiraz: “Kürd terrorçularına yas tutmalıyıq?!”
15:41 / 15-10-2019
Yaqub Məmmədov: “Ya Ərdoğanın Suriyada apardığı əməliyyata bənzər əməliyyat keçirməliyik, ya da...”
17:26 / 14-10-2019
Ölkəmizə dini zəmində təhlükə var - Ekspert
11:20 / 14-10-2019
Türkiyənin XİN başçısı: "Özbəkistanın Türk Şurasına üzvlüyü tarixi addımdır"
16:32 / 12-10-2019
Putini cadu-pitidən qoruyan və bəsirətlərini paylaşan qoca – “Kremlin ağsaqqalı” - Fotolar
14:02 / 15-10-2019
Elşən Qafarov: “RTŞ müdirlərinin məktəb direktorları arasından seçilməsi müsbət addımdır”
21:27 / 11-10-2019
İlham Əliyev Nikol Paşinyanla Qarabağı müzakirə edib - Foto
13:21 / 14-10-2019
Avropa ölkələri Türkiyəyə qarşı qərar verdi
09:54 / 16-10-2019
Avtomobil üçün etibarnamə telefonla veriləcək
Ən ağır daş - Hekayə
Tarix: 30-11-2018 07:47 | Bölmə: Kənan HACI
(Hekayə)
Məsmənin gözləri sanki məyusluq uçurumuna düşmüşdü. Həyat xəyallarını başına uçurmuşdu, indi bu sınıq-salxaq xəyallardan özünə yeni həyat qurmaq istəyirdi, yaralarını xəyallarıyla sarıyırdı. İllərin ölümcül sakitliyi onun yanından çay kimi axıb gedirdi. Çayçı Vahab Məsmənin hər gün təkrarlanan söhbətlərindən bezar olmuşdu, Məsmə ağzını açmamış ağzının üstündən vururdu:
- Ay rəhmətliyin qızı, əl çək də bu naftalin iyi verən arzulardan. Sənin arzularını güvə yeyib e, xəbərin yoxdu.
Məsmə zərbə yemiş it kimi başını çiyninə qısıb incik baxışlarla çayxanada oturanlara baxdı, hamının başı nərdə, dominoya qarışmışdı, onun nəinki boş-boş zəvzəməyinin, heç varlığının belə fərqində deyildilər. Bu vəziyyət qəfildən Məsməni təəccübləndirdi və üzünə qatı bir məyusluq yayıldı. Sir-sifəti əyilib daha da eybəcərləşdi, əllərini hardansa tapdığı, üzü üzlər görmüş nimdaş, yırtıq kişi pencəyinin ciblərinə dürtdü, Vahab anladı ki, Məsmə siqaret istəyir. Məsmə bütün ciblərini eşələyəndən sonra çarəsiz baxışlarını Vahabın üzünə dikdi. Vahab başını bulayıb stolun üstündəki "Viceroy"dan bir gilə çıxarıb Məsməyə verdi, Məsmə əlləri əsə-əsə kibriti çəkib siqareti yandırdı və tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkdi.
- Axırıncı dəfə nə vaxt çimmisən, ay Məsmə? - Çayçı Vahab burnunu tutub ayağa qalxdı.
Yaxınlıqda oturmuş cavanlardan biri Məsməyə baxıb hırıldadı. Məsmə günahkarcasına gülümsədi və etinasızlıqla: - Nə bilim əşi. Yadımnan çıxıb eee, - dedi.
Hərə Məsməylə bir cür məzələnirdi, kimi oturduğu stula mismar qoyurdu, Məsmə oturanda mismar büzüşmüş dalına batırdı, "uyyy, Allah öldürsün süzi!" - deyə qarğış tökürdü, kimi oturmaq istəyəndə stulu Məsmənin altından çəkirdi, yazıq arxası üstə yerə yıxılırdı, bir başqası kirdən rəngi bilinməyən tumanının ətəyini dartıb aşağı çəkirdi. Məsmə bütün bu şit zarafatlara əzmlə dözürdü. Üzündə ilğım kimi təbəssüm yellənirdi və bu vecsiz təbəssüm çox keçməmiş sərxoş adamlar kimi yırğalana-yırğalana uçurumun dibinə yuvarlanırdı. Ürəyi onun uçurumu idi, Məsmə bu uçurumda o qədər yarıda qırılmış təbəssümlər dəfn etmişdi ki... O, zahirən hər şeyə biganə, büsbütün özünə qapanmış kimi görünsə də ətrafında gedən söhbətlərin dəmini tez tuturdu, çox vaxtsa qəsdən özünü qanmazlığa vururdu. Zahiri görkəmilə ziddiyyət təşkil edən nikbinliyini həmişə qoruyub-saxlayırdı, ən axmaq vəziyyətlərə düşəndə bu ucuz nikbinlik onu xilas edirdi. Anlamaq olmurdu, o bu qədər gücü, iradəni haradan alırdı, bu nikbinlik hansı ümiddən qidalanırdı?..
Məsmə ilk dəfə bu tərəflərdə görünəndə əyin-başı indiki kimi iştahadan çıxmamışdı, köhnə həsir kimi didilmiş ətəyi onda abırlı kökdəydi, onu hələ indiyəcən başqa ətəkdə görən olmamışdı, yay-qış əynində elə bu həsir ətəyi görərdin. Pencəyinin qolları və yuxarı hissəsi kirdən parıldayırdı, deyərdin qətran sürtülmüş xam göndür. Məsmə özü də insanlıqdan çıxıb çürük bir parçaya dönmüşdü. Amma o vaxt... O vaxt isə deyəsən heç siqaret də çəkmirdi, hələ nəfəsi təmiz idi. Qənd kimi ağappaq dişləri, uzun kirpikləri, kaman qaşları varmış, deyilənə görə, beli üzük qaşından keçərmiş, yeriyəndə kəndin bütün kişiləri çevrilib arxasınca baxarmış. Gözəlliyi göz qamaşdıran Məsməyə nə oldu ki, zamanından tez solub-saraldı? Zaman öz işində dəqiq olur, o, gözəlliyi solduranda insanın ruhu da incimir, insandan xəbərsiz görür bu işi. Kəmfürsət zaman boş yerə demirlər ki. Məsməni qəzavü-qədər çeynəyib eybəcər hala salmışdı və sonra da həmin bu çayxananın kandarına tüpürüb getmişdi.
***
Nəsə, deyəsən, əlimdəki açar bu hekayətin qapısına düşmür, Məsmə də qapının o tayında özünü yeyib-tökür: - Məni çox saxlayacaqsan burda? Aç qapını, çıxıb gedim işimin-gücümün dalınca!
Özüm də bilmədim ona necə təpindim:
- Pah! Kişinin qızının işi-gücü varmış! İşinin-gücünün adı nədir, de, bilək.
Yan otaqdan gələn yuxulu səs məni özümə qaytardı:
- Gecənin bu vaxtı orda kiminlə danışırsan?
Sualı verən bizim xanım idi. Heç, - deyə mızıldandım. Göz qapaqlarım yumulurdu, gecə düz başımın üstündə sallanırdı. Ürəyimdə Məsməni yaş yuyub quru sərdim. Qal orda səhərəcən, itin qızı! Təbii ki, xanımım Məsmənin əlində girinc-giriftar olduğumdan tamamilə xəbərsiz idi. Bir də ki, Məsmənin qısqanılacaq təhəri qalmamışdı. Mən biləni, Məsmə sevgini Nuh əyyamında yadırğamışdı. ...Yuxu məngənə kimi beynimi sıxır, hələlik Məsməni əhvalatın o üzündə saxlayaq, səhərə Allah kərimdi.
O uşaq təpənin ayağına yıxılmış daxmada doğuldu. Yeddi ildən sonra Allah-taala Turab kişiyə axır ki, bir övlad əta elədi. Üzü üzlər görmüş əbəçi Sona daxmanın ovulub tökülməkdə olan çürük qapısından çıxıb Turab kişiyə gözaydınlığı verəndə o boyda adamın dizləri əsdi, dili tutuldu. Bilmədi qarıya nə cavab versin. Büzüşüb bir əlcə olmuş əbəçi Sona kişini necə dümsüklədisə, dili düyün düşmüş kəndir kimi açıldı:
- Allah səni sevindirsin, a Sona!
Uşağın mayıf doğulmağı anasını məyus eləsə də atasının heç eyninə deyildi, sevinci yerə-göyə sığmırdı. Qocalıqdan qəddi bükülmüş əncir ağacının altında o baş-bu başa gedərək maxorka tüstülədirdi, kişi xoşbəxtliyin havasından məst olmuşdu. Gəl bir olmasın, əlli yaşın tamamında bəxt üzünə gülümsəmişdi, sonsuz damğası üstündən götürülmüşdü. Aşığı alçı durmuşdu, kefi ala buluddaydı. Rəncbərlik edə-edə yarım əsrin dizini yerə vurmuşdu, hələ də dünyanın işlərindən bixəbər idi. Hər gün sübh obaşdan yerindən qalxıb bir loxma çörəyini yeyirdi və gedirdi hambalçılığının dalınca. Axşam da yorğun-arğın qayıdıb Allah verəndən, arvad bişirəndən yeyirdi, "çox sağ ol" əvəzinə binəva arvadın qaşqasına bir "qısır" kəlməsini nallayıb kəlləsini atıb yatırdı. Arvad dediyin də dilsiz-ağızsız, Allahın mağmın bir bəndəsiydi. Turab kişidən düz iyirmi yaş kiçik idi. Nə az, nə çox, düz yeddi il idi Turab kişi onun bətnində bir toxum əkə bilmirdi. Hambalçılıqdan başı ayılmamışdı ki, evlənsin, bir vaxt ayılmışdı ki, yaşı qırxı keçib. Kəndin ağsaqqalları ata-anası çoxdan ölmüş, nənəsinin himayəsində qalan bu yetim qızı gətirib onun daxmasına salmışdılar.
Turab kişi axşamçağı işdən qayıdanda arada özü özüylə nərd də oynayırdı, ha illah edirdi, özü özünü uda bilmirdi. Bu çağa dünyaya gələn günün axşamı gedib nərdtaxtanı taxçadan götürdü və özünə bir "domaşnı" mars verdi, uduzmağından ləzzət aldı. Deyəsən, çağa da atasının uduzmağına sevindi, başını bələkdə yelləyib gülümsünəntəhər oldu. Arvadı ərinə nə desə yaxşıdı? "Allah sənə ağıl versin!".
Başqa vaxt olsaydı, Turab kişi bu sözə görə arvadını eşşək sudan gəlincə çırpardı. Bu dəfə özünü elə apardı ki, heç elə bil arvadının bu qəfil, köntöy atmacasını eşitmədi. El dili yüyrək olar, Turab kişinin qızı böyüdükcə özü tovdan düşdü, qız məktəbi buraxıb evdə oturan ilin bir qış günündə, axşamçağı yerinə girmək istəyəndə kişini elə bil ildırım vurdu, sağ tərəfi qıc oldu. Ana-bala köməkləşib onu çarpayıya uzatdılar. Arvadı birinci dəfəydi belə qəziyyə ilə üzləşirdi, tamam başını itirdi, bilmədi neyləsin, qızına dedi ki, dədənin ayaqlarını ovuşdur. Kişini nə qədər ovuşdursalar da keyimiş əli, ayağı açılmadı. Həmin gecə Turab kişi əhli-əyalını başsız qoyub qırağını qatladı. Anayla qızı hələ də nə baş verdiyini anlaya bilmirdilər. Turab kişi insult keçirmişdi.
Turab kişinin qızı məktəbi beşinci sinifdə atdı. Müəllimlər ata-anaya dedilər ki, bu uşağın məktəbə gəlib-getməsində bir fayda yoxdur. Beş il ərzində hələ də adını düz-əməlli yaza bilmir, bununku oxumaqdan keçib, evdə qalıb sizə əl tutmağı məsləhətdir. Evdə də qızı dindirməsəydin, ağzını açıb bir kəlmə danışmazdı. Atası qızının bu susqunluğundan rəncidəhal olurdu, arada üstünə çımxırırdı: - A bala, sən haçan adamla bir söhbət edəcəksən? Dilin səndən xərac istəyir bəyəm? Allah sənə dil verib, bir danış, din. Bu gedişlə sən evdə qalassan, evin tikilsin!
Anası da qızına qahmar çıxırdı: - A kişi, nə düşmüsən uşağın üstünə? Ürəyi istəyəndə danışır, istəməyəndə danışmır.
Turab kişi də başını bulayıb mütəkkəsinə dirsəklənirdi və maxorkasını eşməyə başlayırdı. İndi evin yeganə çörək gətirəni dünyadan köçmüşdü və mağmın arvadla əfəl qız taleyin ümidinə qalmışdı. Təpənin ayağına yıxılmış daxma sanasan ki, Turab kişinin təpənin zirvəsinə qaldırmaq istədiyi daş idi, yenidən aşağı yumalanmışdı. O daxmanın alnına aşağı yuvarlanmaq yazılmışdı. O daxmanı başından aşağı basan Məsmənin ağır bəxti idi. Məsmənin ağırlığı Turab kişiyə imkan vermirdi daxması böyüsün.
Anası qızdırmanın şiddətindən canını tapşırandan sonra qız birinci dəfə o daxmadan çölə çıxdı, neçə illərdən bəri içində çabalayan sözlər nizamsız şəkildə ağzından tökülməyə başladı. İnsanlar onun nə dediyini anlaya bilmədilər, bu anlaşılmaz sözləri yabanı ot kimi tapdayıb keçdilər. Kişilər onun sözünü eşitmədilər, bədənini gördülər və bizim bu bədbəxt qəhrəmanımız hamının şərikli malına çevrildi.
Məsmə çayxananın kirli zirzəmisində pallı-paltarlı yatırdı və arada gecələr yuxusuna təpənin döşündən yumalana-yumalana ona doğru yaxınlaşan bir daxma görürdü və hər dəfə də qan-tər içində, ürəyi çırpına-çırpına yerindən dik atılırdı, handan-hana özünə gələndən sonra it zingiltisinə bənzər səslə uzun-uzadı ağlayırdı, heç kirimək bilmirdi.
***
- De görüm, Məsmə kimdir?
Səhər yuxudan duran kimi xanımım başımın üstünü kəsdirdi və şübhəli baxışlarını ox kimi üzümə tuşladı.
- Gecə yuxuda "Məsmə" deyirdin, bir neçə anlaşılmaz söz də dedin, başa düşmədim nə deyirsən.
Elə bil bu suala cavabım gecədən hazır idi:
- Məsmə dünyanın ən ağır daşıdı, - dedim.(Ədəbiyyat qəzeti)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 30-11-2018 07:47 | Bölmə: Kənan HACI
(Hekayə)
Məsmənin gözləri sanki məyusluq uçurumuna düşmüşdü. Həyat xəyallarını başına uçurmuşdu, indi bu sınıq-salxaq xəyallardan özünə yeni həyat qurmaq istəyirdi, yaralarını xəyallarıyla sarıyırdı. İllərin ölümcül sakitliyi onun yanından çay kimi axıb gedirdi. Çayçı Vahab Məsmənin hər gün təkrarlanan söhbətlərindən bezar olmuşdu, Məsmə ağzını açmamış ağzının üstündən vururdu:
- Ay rəhmətliyin qızı, əl çək də bu naftalin iyi verən arzulardan. Sənin arzularını güvə yeyib e, xəbərin yoxdu.
Məsmə zərbə yemiş it kimi başını çiyninə qısıb incik baxışlarla çayxanada oturanlara baxdı, hamının başı nərdə, dominoya qarışmışdı, onun nəinki boş-boş zəvzəməyinin, heç varlığının belə fərqində deyildilər. Bu vəziyyət qəfildən Məsməni təəccübləndirdi və üzünə qatı bir məyusluq yayıldı. Sir-sifəti əyilib daha da eybəcərləşdi, əllərini hardansa tapdığı, üzü üzlər görmüş nimdaş, yırtıq kişi pencəyinin ciblərinə dürtdü, Vahab anladı ki, Məsmə siqaret istəyir. Məsmə bütün ciblərini eşələyəndən sonra çarəsiz baxışlarını Vahabın üzünə dikdi. Vahab başını bulayıb stolun üstündəki "Viceroy"dan bir gilə çıxarıb Məsməyə verdi, Məsmə əlləri əsə-əsə kibriti çəkib siqareti yandırdı və tüstünü acgözlüklə sinəsinə çəkdi.
- Axırıncı dəfə nə vaxt çimmisən, ay Məsmə? - Çayçı Vahab burnunu tutub ayağa qalxdı.
Yaxınlıqda oturmuş cavanlardan biri Məsməyə baxıb hırıldadı. Məsmə günahkarcasına gülümsədi və etinasızlıqla: - Nə bilim əşi. Yadımnan çıxıb eee, - dedi.
Hərə Məsməylə bir cür məzələnirdi, kimi oturduğu stula mismar qoyurdu, Məsmə oturanda mismar büzüşmüş dalına batırdı, "uyyy, Allah öldürsün süzi!" - deyə qarğış tökürdü, kimi oturmaq istəyəndə stulu Məsmənin altından çəkirdi, yazıq arxası üstə yerə yıxılırdı, bir başqası kirdən rəngi bilinməyən tumanının ətəyini dartıb aşağı çəkirdi. Məsmə bütün bu şit zarafatlara əzmlə dözürdü. Üzündə ilğım kimi təbəssüm yellənirdi və bu vecsiz təbəssüm çox keçməmiş sərxoş adamlar kimi yırğalana-yırğalana uçurumun dibinə yuvarlanırdı. Ürəyi onun uçurumu idi, Məsmə bu uçurumda o qədər yarıda qırılmış təbəssümlər dəfn etmişdi ki... O, zahirən hər şeyə biganə, büsbütün özünə qapanmış kimi görünsə də ətrafında gedən söhbətlərin dəmini tez tuturdu, çox vaxtsa qəsdən özünü qanmazlığa vururdu. Zahiri görkəmilə ziddiyyət təşkil edən nikbinliyini həmişə qoruyub-saxlayırdı, ən axmaq vəziyyətlərə düşəndə bu ucuz nikbinlik onu xilas edirdi. Anlamaq olmurdu, o bu qədər gücü, iradəni haradan alırdı, bu nikbinlik hansı ümiddən qidalanırdı?..
Məsmə ilk dəfə bu tərəflərdə görünəndə əyin-başı indiki kimi iştahadan çıxmamışdı, köhnə həsir kimi didilmiş ətəyi onda abırlı kökdəydi, onu hələ indiyəcən başqa ətəkdə görən olmamışdı, yay-qış əynində elə bu həsir ətəyi görərdin. Pencəyinin qolları və yuxarı hissəsi kirdən parıldayırdı, deyərdin qətran sürtülmüş xam göndür. Məsmə özü də insanlıqdan çıxıb çürük bir parçaya dönmüşdü. Amma o vaxt... O vaxt isə deyəsən heç siqaret də çəkmirdi, hələ nəfəsi təmiz idi. Qənd kimi ağappaq dişləri, uzun kirpikləri, kaman qaşları varmış, deyilənə görə, beli üzük qaşından keçərmiş, yeriyəndə kəndin bütün kişiləri çevrilib arxasınca baxarmış. Gözəlliyi göz qamaşdıran Məsməyə nə oldu ki, zamanından tez solub-saraldı? Zaman öz işində dəqiq olur, o, gözəlliyi solduranda insanın ruhu da incimir, insandan xəbərsiz görür bu işi. Kəmfürsət zaman boş yerə demirlər ki. Məsməni qəzavü-qədər çeynəyib eybəcər hala salmışdı və sonra da həmin bu çayxananın kandarına tüpürüb getmişdi.
***
Nəsə, deyəsən, əlimdəki açar bu hekayətin qapısına düşmür, Məsmə də qapının o tayında özünü yeyib-tökür: - Məni çox saxlayacaqsan burda? Aç qapını, çıxıb gedim işimin-gücümün dalınca!
Özüm də bilmədim ona necə təpindim:
- Pah! Kişinin qızının işi-gücü varmış! İşinin-gücünün adı nədir, de, bilək.
Yan otaqdan gələn yuxulu səs məni özümə qaytardı:
- Gecənin bu vaxtı orda kiminlə danışırsan?
Sualı verən bizim xanım idi. Heç, - deyə mızıldandım. Göz qapaqlarım yumulurdu, gecə düz başımın üstündə sallanırdı. Ürəyimdə Məsməni yaş yuyub quru sərdim. Qal orda səhərəcən, itin qızı! Təbii ki, xanımım Məsmənin əlində girinc-giriftar olduğumdan tamamilə xəbərsiz idi. Bir də ki, Məsmənin qısqanılacaq təhəri qalmamışdı. Mən biləni, Məsmə sevgini Nuh əyyamında yadırğamışdı. ...Yuxu məngənə kimi beynimi sıxır, hələlik Məsməni əhvalatın o üzündə saxlayaq, səhərə Allah kərimdi.
O uşaq təpənin ayağına yıxılmış daxmada doğuldu. Yeddi ildən sonra Allah-taala Turab kişiyə axır ki, bir övlad əta elədi. Üzü üzlər görmüş əbəçi Sona daxmanın ovulub tökülməkdə olan çürük qapısından çıxıb Turab kişiyə gözaydınlığı verəndə o boyda adamın dizləri əsdi, dili tutuldu. Bilmədi qarıya nə cavab versin. Büzüşüb bir əlcə olmuş əbəçi Sona kişini necə dümsüklədisə, dili düyün düşmüş kəndir kimi açıldı:
- Allah səni sevindirsin, a Sona!
Uşağın mayıf doğulmağı anasını məyus eləsə də atasının heç eyninə deyildi, sevinci yerə-göyə sığmırdı. Qocalıqdan qəddi bükülmüş əncir ağacının altında o baş-bu başa gedərək maxorka tüstülədirdi, kişi xoşbəxtliyin havasından məst olmuşdu. Gəl bir olmasın, əlli yaşın tamamında bəxt üzünə gülümsəmişdi, sonsuz damğası üstündən götürülmüşdü. Aşığı alçı durmuşdu, kefi ala buluddaydı. Rəncbərlik edə-edə yarım əsrin dizini yerə vurmuşdu, hələ də dünyanın işlərindən bixəbər idi. Hər gün sübh obaşdan yerindən qalxıb bir loxma çörəyini yeyirdi və gedirdi hambalçılığının dalınca. Axşam da yorğun-arğın qayıdıb Allah verəndən, arvad bişirəndən yeyirdi, "çox sağ ol" əvəzinə binəva arvadın qaşqasına bir "qısır" kəlməsini nallayıb kəlləsini atıb yatırdı. Arvad dediyin də dilsiz-ağızsız, Allahın mağmın bir bəndəsiydi. Turab kişidən düz iyirmi yaş kiçik idi. Nə az, nə çox, düz yeddi il idi Turab kişi onun bətnində bir toxum əkə bilmirdi. Hambalçılıqdan başı ayılmamışdı ki, evlənsin, bir vaxt ayılmışdı ki, yaşı qırxı keçib. Kəndin ağsaqqalları ata-anası çoxdan ölmüş, nənəsinin himayəsində qalan bu yetim qızı gətirib onun daxmasına salmışdılar.
Turab kişi axşamçağı işdən qayıdanda arada özü özüylə nərd də oynayırdı, ha illah edirdi, özü özünü uda bilmirdi. Bu çağa dünyaya gələn günün axşamı gedib nərdtaxtanı taxçadan götürdü və özünə bir "domaşnı" mars verdi, uduzmağından ləzzət aldı. Deyəsən, çağa da atasının uduzmağına sevindi, başını bələkdə yelləyib gülümsünəntəhər oldu. Arvadı ərinə nə desə yaxşıdı? "Allah sənə ağıl versin!".
Başqa vaxt olsaydı, Turab kişi bu sözə görə arvadını eşşək sudan gəlincə çırpardı. Bu dəfə özünü elə apardı ki, heç elə bil arvadının bu qəfil, köntöy atmacasını eşitmədi. El dili yüyrək olar, Turab kişinin qızı böyüdükcə özü tovdan düşdü, qız məktəbi buraxıb evdə oturan ilin bir qış günündə, axşamçağı yerinə girmək istəyəndə kişini elə bil ildırım vurdu, sağ tərəfi qıc oldu. Ana-bala köməkləşib onu çarpayıya uzatdılar. Arvadı birinci dəfəydi belə qəziyyə ilə üzləşirdi, tamam başını itirdi, bilmədi neyləsin, qızına dedi ki, dədənin ayaqlarını ovuşdur. Kişini nə qədər ovuşdursalar da keyimiş əli, ayağı açılmadı. Həmin gecə Turab kişi əhli-əyalını başsız qoyub qırağını qatladı. Anayla qızı hələ də nə baş verdiyini anlaya bilmirdilər. Turab kişi insult keçirmişdi.
Turab kişinin qızı məktəbi beşinci sinifdə atdı. Müəllimlər ata-anaya dedilər ki, bu uşağın məktəbə gəlib-getməsində bir fayda yoxdur. Beş il ərzində hələ də adını düz-əməlli yaza bilmir, bununku oxumaqdan keçib, evdə qalıb sizə əl tutmağı məsləhətdir. Evdə də qızı dindirməsəydin, ağzını açıb bir kəlmə danışmazdı. Atası qızının bu susqunluğundan rəncidəhal olurdu, arada üstünə çımxırırdı: - A bala, sən haçan adamla bir söhbət edəcəksən? Dilin səndən xərac istəyir bəyəm? Allah sənə dil verib, bir danış, din. Bu gedişlə sən evdə qalassan, evin tikilsin!
Anası da qızına qahmar çıxırdı: - A kişi, nə düşmüsən uşağın üstünə? Ürəyi istəyəndə danışır, istəməyəndə danışmır.
Turab kişi də başını bulayıb mütəkkəsinə dirsəklənirdi və maxorkasını eşməyə başlayırdı. İndi evin yeganə çörək gətirəni dünyadan köçmüşdü və mağmın arvadla əfəl qız taleyin ümidinə qalmışdı. Təpənin ayağına yıxılmış daxma sanasan ki, Turab kişinin təpənin zirvəsinə qaldırmaq istədiyi daş idi, yenidən aşağı yumalanmışdı. O daxmanın alnına aşağı yuvarlanmaq yazılmışdı. O daxmanı başından aşağı basan Məsmənin ağır bəxti idi. Məsmənin ağırlığı Turab kişiyə imkan vermirdi daxması böyüsün.
Anası qızdırmanın şiddətindən canını tapşırandan sonra qız birinci dəfə o daxmadan çölə çıxdı, neçə illərdən bəri içində çabalayan sözlər nizamsız şəkildə ağzından tökülməyə başladı. İnsanlar onun nə dediyini anlaya bilmədilər, bu anlaşılmaz sözləri yabanı ot kimi tapdayıb keçdilər. Kişilər onun sözünü eşitmədilər, bədənini gördülər və bizim bu bədbəxt qəhrəmanımız hamının şərikli malına çevrildi.
Məsmə çayxananın kirli zirzəmisində pallı-paltarlı yatırdı və arada gecələr yuxusuna təpənin döşündən yumalana-yumalana ona doğru yaxınlaşan bir daxma görürdü və hər dəfə də qan-tər içində, ürəyi çırpına-çırpına yerindən dik atılırdı, handan-hana özünə gələndən sonra it zingiltisinə bənzər səslə uzun-uzadı ağlayırdı, heç kirimək bilmirdi.
***
- De görüm, Məsmə kimdir?
Səhər yuxudan duran kimi xanımım başımın üstünü kəsdirdi və şübhəli baxışlarını ox kimi üzümə tuşladı.
- Gecə yuxuda "Məsmə" deyirdin, bir neçə anlaşılmaz söz də dedin, başa düşmədim nə deyirsən.
Elə bil bu suala cavabım gecədən hazır idi:
- Məsmə dünyanın ən ağır daşıdı, - dedim.(Ədəbiyyat qəzeti)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Müsavat başqanı postuna keçmiş namizəd: “Həm başqan, həm də Məclisə seçkilərlə bağlı təxminlərim 93-95 faiz özünü doğrultdu. Əmin idim ki, mənə səs verməyəcəklər...”
Milli Məclisin üzvü Nizami Cəfərov: “Qardaş ölkənin hakimiyyəti bəzi səhvləri düzəltməlidir”
Millət vəkili: “Bəzi nazirliklərin birləşdirilməsi, bəzi qurumların səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması məsələsinə baxılmalıdır”
Siyasi təhlilçi deyir ki, Türkiyənin qarşısında yalnız YPG, onun 70-80 minlik ordusu və ABŞ dayanmayıb, başqa təhlükələr də var
Güney Azərbaycan Milli Hərakatının fəalı deyir ki, ABŞ-da qəbul edilən qətnamədə millətimizin marağı ifadə olunmadığından onu imzalamayıblar
