15:59 / 04-04-2025
Bakıda Beynəlxalq Xalça Festivalı keçiriləcək
15:40 / 04-04-2025
Sumqayıt, Bərdə, Xaçmaz, Beyləqan və Şəkidə torpaq hərracı keçirilib
15:21 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin enerji və təbii sərvətlər nazirini qəbul edib - Yenilənib
15:17 / 04-04-2025
Sabahdan rayonlarda hava dəyişəcək - Xəbərdarlıq
15:07 / 04-04-2025
Əli Əsədov miqrantlarla bağlı qərar imzalayıb
14:55 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqının rəsmisini qəbul edib (Yenilənib)
14:39 / 04-04-2025
Dünyanın ən hündür binası tikilir - Fotolar
14:39 / 04-04-2025
David Manukyan dövlət ittihamçısının suallarını cavablandırıb
14:22 / 04-04-2025
Məşhur aktyorun baş rolda çəkiləcəyi filmin adı gizli saxlanılır
14:22 / 04-04-2025
Lavrov: "Bu, Cənubi Qafqaz və Xəzər regionunda sabitliyə xidmət edəcək"
14:14 / 04-04-2025
"Mədəniyyət" qəzeti fəaliyyətini dayandırıb
14:07 / 04-04-2025
Bakıda energetika sahəsi üzrə yeni sənədlər imzalanacaq
14:01 / 04-04-2025
Bakıda köçürülmə və söküntü işləri başlayacaq
13:53 / 04-04-2025
Sahibə Qafarova Özbəkistana səfər edib
13:10 / 04-04-2025
İran prezidenti: Tehran müharibə istəmir
12:59 / 04-04-2025
Departament: "Tramp Bakı və İrəvan arasında sülhün imzalanmasını gözləyir"
12:48 / 04-04-2025
Türkiyədə 648 nəfər qidadan zəhərlənib
12:38 / 04-04-2025
Sabah dağlıq rayonlarda yağış və sulu qar yağacaq
12:30 / 04-04-2025
Prezident institutlarla bağlı sərəncam verib
12:10 / 04-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi prosesi başlayıb
11:41 / 04-04-2025
Seyid Əzim Şirvaninin 190 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
11:31 / 04-04-2025
Ştaynmayer Azərbaycanla bağlı səhvini düzəldib
11:13 / 04-04-2025
Dünya iqtisadiyyatı böyük risklə üzləşib - Xəbərdarlıq
11:07 / 04-04-2025
Generalların vəzifədə olma müddəti dəyişir
11:03 / 04-04-2025
30 yaşdan yuxarı şəxslərə çağırış mesajı gəlir? - Açıqlama
10:44 / 04-04-2025
Ermənistanda zəlzələ baş verib
10:40 / 04-04-2025
Prezident: "Bizim qaz təchizatımızın Avropadakı coğrafiyası birmənalı olaraq genişlənəcək"
10:32 / 04-04-2025
Rusiya üzərində daha 107 PUA vurulub
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
14:12 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
15:44 / 02-04-2025
Bakı və İrəvan vaxtında sülhə nail olmasa... - Kreml fürsət gözləyir
Xəlil Fəhimi: köhnə qurdun hekayəti
Tarix: 28-07-2020 00:40 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Cəmiyyətdə yaşayış tərzi formalaşır. Adət-ənənələr öz təsdiqini cəmiyyətdə tapır. Cəmiyyətdə qaydalar, məişət qaydaları formalaşır. Məişət qaydaları cəmiyyətin sosial tərzini müəyyən edir. Cəmiyyət qaydaları həm də hüquq normaları ilə formalaşır. Cəmiyyətdə əxlaq qaydaları da mövcud olur. Bu əxlaq qaydaları cəmiyyət hüququnun əsaslarını meydana gətirir. Cəmiyyət hüququ öz mənbəyini həm əxlaq, həm də hüquq qaydalarından götürür. Bu baxımdan cəmiyyət adətlə, rasional hüquqla yaranan bir strukturdur, qurumdur.
Cəmiyyət öz qurumlarında insanların şəxsiyyət kimi yetişməsini təmin edir. Şəxsiyyətlər cəmiyyətlərə təsirlər edirlər və insanların fikirlərini dəyişə bilirlər. İnsanları öz arxasınca aparmaq qabiliyyətinə və enerjiyə malik olurlar.
Şəxsiyyət cəmiyyətdə, onun institutlarında, sityasət mərkəzlərində yetişir. Cəmiyyətdə yetişib, zəmanəsinə xas olan şəxsiyyətlərdən biri də Xəlil Fəhimidir.
Xəlil xan Mirzə Mahmud xan oğlu 1876-ci ildə Tehran şəhərində doğulmuşdu. Fəhimülmülk ləqəbini daşıyırdı. O, Kirman vəziri Mirzə İsmayıl xanın nəvəsidir.
Xəlil xan Fəhimi Tehran Darülfününün tibb fakültəsini bitirmişdi. Doktor dərəcəsi almışdı. Həkimlik, humanizm onun xislətinə yad idi.
Xəlil xan Fəhimi 1900-cü ildə Xarici İşlər vəzarətində işə daxil olmuşdu. Mütərcim kimi çalışmışdı. Sonra Darültərcümədə fəaliyyət göstərmişdi.
Xəlil xan Fəhimi 1919-cu ildə Daxili İşlər vəzarətində xidmət etmişdi. Sonra Qəzvin şəhər hakiminin müavini olmuşdu. Burdan İran Milli Məclisinə nümayəndə seçilmişdi.
Xəlil xan Fəhimi 1926-cı ildən rəsmi xan ünvanından imtina etmiş, Xəlil Fəhimi kimi tanınmışdı. Həmin çağdan yenidən Xarici İşlər vəzarətinə dönmüşdü.
Xəlil xan Fəhimi İranın Böyük Britaniyada səlahiyyətli səfiri olmuşdu.
Xəlil xan Fəhimi İranın Türkiyədə səlahiyyətli nümayəndəsi olmuşdu. 1935-ci ildə Mustafa Kamal Atatürklə görüşmüşdü.
Xəlil Fəhimi 1939-cu ilədək İranın Ankarada səfiri vəzifəsində çalışmışdı.
Yеni hökumətin ilk addımı sеntyabr ayının 21-də, 1941-ci ildə köhnə aristokrat ailəsindən olan, vaxtilə bir sıra nazir postlarında çalışmış, Ankarada səfir işləmiş Fəhimini (Fəhimülmülkü) Azərbaycana vali təyin еtmək oldu. Bu təyinat еlan olunan gün - sеntyabrın 21-də Əziz Əliyеv artıq Təbrizdə, onun başçılıq еtdiyi qrup Günеy Azərbaycanda işə başlamışdı.
Günеy Azərbaycanda normal həyatın yaradılmasında İran hakimiyyət orqanlarının maraqlı olmadığına diqqəti cəlb еdən Ə. Əliyеv yazırdı:
"Təbriz valisi Fəhimi özü qarışıqlıq salanları himayə еdir. O, yaxşı bilir ki, bir çox sənayе obyеktləri işləmir, iri tacirlər Tеhrana və ingilis işğal zonasına gеdirlər. Bеlə vəziyyətdə vali hеç bir iş görmür və bizim iqtisadi-təsərrüfat həyatını normallaşdırmaqla bağlı bütün tələblərimizdən yayınır. Lakin son vaxtlar mən bildirdim ki, onun fəaliyyətsizliyi barədə bizim səfir vasitəsilə Tеhran hökumətinə məlumat çatdıraçağam. Yalnız bundan sonra o, bir qədər fəallaşdı”.
1942-ci ildə Sovet İttifaqının İrandakı nümayəndəsinin təkidli tələbi ilə Güney Azərbaycandan geri çağrılmışdı.
Xəlil Fəhimi İranın Daxili işlər naziri olmuşdu. Azərbaycan Milli Hökuməti yarandıqdan sonra yalnız dekabr ayında Baş nazir Mirzə İbrahim xan Həkimi Məclisdə iki dəfə, Daxili işlər naziri Xəlil Fəhimi bir dəfə, Maliyyə naziri Əbdülhüseyn Həjir üç dəfə, Hərbi nazir Əli Riyazi iki dəfə hesabat vermişdirlər. Bunların içərisindən Baş nazirin dekabrın 18-də İran Məcisindəki geniş çıxışı daha səciyyəvidir. O qeyd edirdi ki, bir müddət əvvəl Azərbaycanda az bir qrup adam tərəfindən müxtəlif xoşagəlməz söhbətlər başlanmışdır. Onların tələbləri ölkənin əsas qanunu ilə ziddiyyət təşkil etdiyindən hökumət belə tələblərlə hesablaşa bilməzdi. Biz əvvəlcə dinc yolla, danışıqlar yolu ilə bu adamları çəkindirmək istəyirdik. Hesab edirdik ki, bir iranlı olaraq bu adamlar ölkənin mənafeyini, təhlükəsizliyini yüksək tutub düşünülməmiş addımlardan əl çəkəcəklər. Təəssüf ki, bu adamlar öz ziyanlı əməllərindən imtina etmədilər və Təbrizə yeni vali göndəriləndə də ölkənin bütövlüyünə qarşı yönəlmiş planlarını həyata keçirməkdə davam etdilər. Az əvvəl isə bir qrup şəxs özünü nazir kimi təqdim edərək dövlət idarələrini ələ keçirdilər. İndi Tehrana qayıdan valinin hökumətə təqdim etdiyi məruzədən aydın olur ki, bu adamlar öz hökumətlərinə rəsmi xarakter verməyə çalışırlar. Hökumətin tədbirlər planına toxunan Həkimi qeyd etdi ki, 3 və 4-cü ostanlarda vəziyyətə nəzarət etmək, arzuolunmaz qüvvələrin xoşagəlməz cəhdlərinin qarşısını almaq və qayda- qanunu möhkəmləndirmək məqsədilə bu ostanlara mərkəzdən əlavə kömək göndərildi. Lakin sizə məlum olduğu kimi, gözlənildiyinin əksinə olaraq dost və qonşu sayılan ölkə bu məsələdə bizə mane oldu. Nəticədə Tehrandan göndərilən ordu bir müddət Şərifabadda dayandı və bir az əvvəl geri qayıtdı. Bu vilayətlərdə olan kiçik qüvvələr də istədiyi kimi hərəkət edə bilmədilər. Dövlət məmurları və hüquq-mühafizə qüvvələri qiyamçı və təcavüzkar ünsürlərlə üz-üzə dayandığı vaxt nə mərkəzdən kömək ala bildilər, nə də azad fəaliyyət imkanına malik oldular. Digər tərəfdən, qiyamçılar silah və hər cür yardım alırdılar. Onların içərisindəki naməlum adamların sayı getdikcə çoxalırdı. Baxmayaraq ki, onlar az idilər və Azərbaycan əhalisi onlarla həmrəy deyildi, yaratdıqları qorxu və vahimə əsasında onlar öz xəyanətlərini və yolverilməz planlarını həyata keçirib yerli məclis çağırdılar və hökumət təşkil etdilər.
Noyabrın 21-də “Röytеr” agеntliyi məlumat yaydı ki, Е. Bеvin İngiltərə parlamеntinin icma palatasında çıxış еdib və Britaniyanın öz qoşunlarını tədricən İrandan çıxaracağını bildirib. Еyni zamanda Bеvin Azərbaycandakı hadisələrlə bağlı dеputatların suallarına cavab olaraq qеyd еtdi ki, muxtariyyət almağa can atan bir siyasi qrup İranın şimalında fəaliyyətə başlamışdır. Bu qrup İran hökumətinə qarşı silahlı çıxışa əl atmışdır. Lakin bu rayonda Sovеt ordusu olduğundan İran hökuməti bu işi yatırmaqda çətinliklərlə qarşılaşmışdır. Noyabrın 24-də Xarici işlər nazirinin müavini Hümayun, noyabrın 25-də Daxili işlər naziri Fəhimi məclisdə Azərbaycandakı hadisələrlə bağlı çıxış еtdi.
Xəlil Fəhimi 1945-ci ildə yenidən Güney Azərbaycana ostandar təyin olunmuşdu. Araqaşdırmaqla məşğul olmuşdu.
Seyid Cəfər Pişəvəri yazırdı: “Fəhiminin bu təşkilatı pozması İran mürtəcelərinin ən çox işlətdiyi klassik tədbir ilə əncam tapdı. Uzun müddət dəstəbazlıq, firqəçilik və intriqa ilə ömür sürən bu köhnə qurd sabiqdən polis idarəsi ilə mərbut olub, qolçomaqlıq və oğurluqla məruf (məşhur) olan lotulardan məşhur Quliyevləri və qeyrilərini bu təşkilatın içərisinə daxil edib, onların vasitəsilə xalqı təhdid etmək, ev soymaq, adam öldürmək, pul almaq kimi işlərlə təşkilatı bədnam etdikdən sonra, həmin bəhanə ilə İsrafil Qadiri və Səlim Hacızadəni toqif (tutub) edib, təşkilatı tamamilə pozub ortadan çıxartdı”.
Seyid Cəfər Pişəvəri sonra yazırdı:
“Fəhimi mahir bir diplomat, amma bir mürtəce olduğuna baxmayaraq öz məqam və şəxsiyyətinə artıq dərəcə əlaqəmənd özünü tapıb fəhlə təşkilatının başına gətirdiyi satqın bir adam mütəkkəbbir və ədəbsiz bir şəxsin hərəkətinə təhəmmül edən deyildi. O, bir neçə dəfə işarə və kinayə ilə hərifi (tərəfi) başa salmaq istəyirsə, Xəlil özünün arxasında böyük qüdrət hiss etdiyinə görə onun işlərinə məşğərə ilə cavab verdi. İş bu yerə gəldikdə Fəhiminin təklifi bəlli idi. O özünün tikdiyi binanı dağıtmağı da bacarırdı.
Xəlilin qabaq hərəkətlərindən əlavə ittihadiyyələrin güclənmələri və bütün fəhlə sinfinin onların ətrafında toplanması da Fəhiminin xoşuna gələn işlərdən deyildi. O öz əli ilə öz başına bəla açdığını tez bir zamanda hiss etməyə başladı. Geridəki xətərdən qurtarmaq, onun üçün çox da çətin iş ola bilməzdi. Çünki o, özünün tamam ömrünü fitnə və fəsad və tiryəklə keçirmiş köhnə cavanlardan idi. Təbrizin bugünkü mühüti isə hər macəraya müsaid idi”.
Xəlil Fəhimi 1948-ci ildə yenidən İranın Daxili işlər naziri olmuşdu.
Xəlil Fəhimi 1953-cü ildə Tehran şəhərində vəfat edib.
Şəxsiyyətlər siyasətin hər sahəsində yüksələn xətlə inkişafına təsirlər edirlər. Təkan və əyləc isə özlərinə, yürütdükləri siyasətə qalıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 28-07-2020 00:40 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Cəmiyyətdə yaşayış tərzi formalaşır. Adət-ənənələr öz təsdiqini cəmiyyətdə tapır. Cəmiyyətdə qaydalar, məişət qaydaları formalaşır. Məişət qaydaları cəmiyyətin sosial tərzini müəyyən edir. Cəmiyyət qaydaları həm də hüquq normaları ilə formalaşır. Cəmiyyətdə əxlaq qaydaları da mövcud olur. Bu əxlaq qaydaları cəmiyyət hüququnun əsaslarını meydana gətirir. Cəmiyyət hüququ öz mənbəyini həm əxlaq, həm də hüquq qaydalarından götürür. Bu baxımdan cəmiyyət adətlə, rasional hüquqla yaranan bir strukturdur, qurumdur.
Cəmiyyət öz qurumlarında insanların şəxsiyyət kimi yetişməsini təmin edir. Şəxsiyyətlər cəmiyyətlərə təsirlər edirlər və insanların fikirlərini dəyişə bilirlər. İnsanları öz arxasınca aparmaq qabiliyyətinə və enerjiyə malik olurlar.
Şəxsiyyət cəmiyyətdə, onun institutlarında, sityasət mərkəzlərində yetişir. Cəmiyyətdə yetişib, zəmanəsinə xas olan şəxsiyyətlərdən biri də Xəlil Fəhimidir.
Xəlil xan Mirzə Mahmud xan oğlu 1876-ci ildə Tehran şəhərində doğulmuşdu. Fəhimülmülk ləqəbini daşıyırdı. O, Kirman vəziri Mirzə İsmayıl xanın nəvəsidir.
Xəlil xan Fəhimi Tehran Darülfününün tibb fakültəsini bitirmişdi. Doktor dərəcəsi almışdı. Həkimlik, humanizm onun xislətinə yad idi.
Xəlil xan Fəhimi 1900-cü ildə Xarici İşlər vəzarətində işə daxil olmuşdu. Mütərcim kimi çalışmışdı. Sonra Darültərcümədə fəaliyyət göstərmişdi.
Xəlil xan Fəhimi 1919-cu ildə Daxili İşlər vəzarətində xidmət etmişdi. Sonra Qəzvin şəhər hakiminin müavini olmuşdu. Burdan İran Milli Məclisinə nümayəndə seçilmişdi.
Xəlil xan Fəhimi 1926-cı ildən rəsmi xan ünvanından imtina etmiş, Xəlil Fəhimi kimi tanınmışdı. Həmin çağdan yenidən Xarici İşlər vəzarətinə dönmüşdü.
Xəlil xan Fəhimi İranın Böyük Britaniyada səlahiyyətli səfiri olmuşdu.
Xəlil xan Fəhimi İranın Türkiyədə səlahiyyətli nümayəndəsi olmuşdu. 1935-ci ildə Mustafa Kamal Atatürklə görüşmüşdü.
Xəlil Fəhimi 1939-cu ilədək İranın Ankarada səfiri vəzifəsində çalışmışdı.
Yеni hökumətin ilk addımı sеntyabr ayının 21-də, 1941-ci ildə köhnə aristokrat ailəsindən olan, vaxtilə bir sıra nazir postlarında çalışmış, Ankarada səfir işləmiş Fəhimini (Fəhimülmülkü) Azərbaycana vali təyin еtmək oldu. Bu təyinat еlan olunan gün - sеntyabrın 21-də Əziz Əliyеv artıq Təbrizdə, onun başçılıq еtdiyi qrup Günеy Azərbaycanda işə başlamışdı.
Günеy Azərbaycanda normal həyatın yaradılmasında İran hakimiyyət orqanlarının maraqlı olmadığına diqqəti cəlb еdən Ə. Əliyеv yazırdı:
"Təbriz valisi Fəhimi özü qarışıqlıq salanları himayə еdir. O, yaxşı bilir ki, bir çox sənayе obyеktləri işləmir, iri tacirlər Tеhrana və ingilis işğal zonasına gеdirlər. Bеlə vəziyyətdə vali hеç bir iş görmür və bizim iqtisadi-təsərrüfat həyatını normallaşdırmaqla bağlı bütün tələblərimizdən yayınır. Lakin son vaxtlar mən bildirdim ki, onun fəaliyyətsizliyi barədə bizim səfir vasitəsilə Tеhran hökumətinə məlumat çatdıraçağam. Yalnız bundan sonra o, bir qədər fəallaşdı”.
1942-ci ildə Sovet İttifaqının İrandakı nümayəndəsinin təkidli tələbi ilə Güney Azərbaycandan geri çağrılmışdı.
Xəlil Fəhimi İranın Daxili işlər naziri olmuşdu. Azərbaycan Milli Hökuməti yarandıqdan sonra yalnız dekabr ayında Baş nazir Mirzə İbrahim xan Həkimi Məclisdə iki dəfə, Daxili işlər naziri Xəlil Fəhimi bir dəfə, Maliyyə naziri Əbdülhüseyn Həjir üç dəfə, Hərbi nazir Əli Riyazi iki dəfə hesabat vermişdirlər. Bunların içərisindən Baş nazirin dekabrın 18-də İran Məcisindəki geniş çıxışı daha səciyyəvidir. O qeyd edirdi ki, bir müddət əvvəl Azərbaycanda az bir qrup adam tərəfindən müxtəlif xoşagəlməz söhbətlər başlanmışdır. Onların tələbləri ölkənin əsas qanunu ilə ziddiyyət təşkil etdiyindən hökumət belə tələblərlə hesablaşa bilməzdi. Biz əvvəlcə dinc yolla, danışıqlar yolu ilə bu adamları çəkindirmək istəyirdik. Hesab edirdik ki, bir iranlı olaraq bu adamlar ölkənin mənafeyini, təhlükəsizliyini yüksək tutub düşünülməmiş addımlardan əl çəkəcəklər. Təəssüf ki, bu adamlar öz ziyanlı əməllərindən imtina etmədilər və Təbrizə yeni vali göndəriləndə də ölkənin bütövlüyünə qarşı yönəlmiş planlarını həyata keçirməkdə davam etdilər. Az əvvəl isə bir qrup şəxs özünü nazir kimi təqdim edərək dövlət idarələrini ələ keçirdilər. İndi Tehrana qayıdan valinin hökumətə təqdim etdiyi məruzədən aydın olur ki, bu adamlar öz hökumətlərinə rəsmi xarakter verməyə çalışırlar. Hökumətin tədbirlər planına toxunan Həkimi qeyd etdi ki, 3 və 4-cü ostanlarda vəziyyətə nəzarət etmək, arzuolunmaz qüvvələrin xoşagəlməz cəhdlərinin qarşısını almaq və qayda- qanunu möhkəmləndirmək məqsədilə bu ostanlara mərkəzdən əlavə kömək göndərildi. Lakin sizə məlum olduğu kimi, gözlənildiyinin əksinə olaraq dost və qonşu sayılan ölkə bu məsələdə bizə mane oldu. Nəticədə Tehrandan göndərilən ordu bir müddət Şərifabadda dayandı və bir az əvvəl geri qayıtdı. Bu vilayətlərdə olan kiçik qüvvələr də istədiyi kimi hərəkət edə bilmədilər. Dövlət məmurları və hüquq-mühafizə qüvvələri qiyamçı və təcavüzkar ünsürlərlə üz-üzə dayandığı vaxt nə mərkəzdən kömək ala bildilər, nə də azad fəaliyyət imkanına malik oldular. Digər tərəfdən, qiyamçılar silah və hər cür yardım alırdılar. Onların içərisindəki naməlum adamların sayı getdikcə çoxalırdı. Baxmayaraq ki, onlar az idilər və Azərbaycan əhalisi onlarla həmrəy deyildi, yaratdıqları qorxu və vahimə əsasında onlar öz xəyanətlərini və yolverilməz planlarını həyata keçirib yerli məclis çağırdılar və hökumət təşkil etdilər.
Noyabrın 21-də “Röytеr” agеntliyi məlumat yaydı ki, Е. Bеvin İngiltərə parlamеntinin icma palatasında çıxış еdib və Britaniyanın öz qoşunlarını tədricən İrandan çıxaracağını bildirib. Еyni zamanda Bеvin Azərbaycandakı hadisələrlə bağlı dеputatların suallarına cavab olaraq qеyd еtdi ki, muxtariyyət almağa can atan bir siyasi qrup İranın şimalında fəaliyyətə başlamışdır. Bu qrup İran hökumətinə qarşı silahlı çıxışa əl atmışdır. Lakin bu rayonda Sovеt ordusu olduğundan İran hökuməti bu işi yatırmaqda çətinliklərlə qarşılaşmışdır. Noyabrın 24-də Xarici işlər nazirinin müavini Hümayun, noyabrın 25-də Daxili işlər naziri Fəhimi məclisdə Azərbaycandakı hadisələrlə bağlı çıxış еtdi.
Xəlil Fəhimi 1945-ci ildə yenidən Güney Azərbaycana ostandar təyin olunmuşdu. Araqaşdırmaqla məşğul olmuşdu.
Seyid Cəfər Pişəvəri yazırdı: “Fəhiminin bu təşkilatı pozması İran mürtəcelərinin ən çox işlətdiyi klassik tədbir ilə əncam tapdı. Uzun müddət dəstəbazlıq, firqəçilik və intriqa ilə ömür sürən bu köhnə qurd sabiqdən polis idarəsi ilə mərbut olub, qolçomaqlıq və oğurluqla məruf (məşhur) olan lotulardan məşhur Quliyevləri və qeyrilərini bu təşkilatın içərisinə daxil edib, onların vasitəsilə xalqı təhdid etmək, ev soymaq, adam öldürmək, pul almaq kimi işlərlə təşkilatı bədnam etdikdən sonra, həmin bəhanə ilə İsrafil Qadiri və Səlim Hacızadəni toqif (tutub) edib, təşkilatı tamamilə pozub ortadan çıxartdı”.
Seyid Cəfər Pişəvəri sonra yazırdı:
“Fəhimi mahir bir diplomat, amma bir mürtəce olduğuna baxmayaraq öz məqam və şəxsiyyətinə artıq dərəcə əlaqəmənd özünü tapıb fəhlə təşkilatının başına gətirdiyi satqın bir adam mütəkkəbbir və ədəbsiz bir şəxsin hərəkətinə təhəmmül edən deyildi. O, bir neçə dəfə işarə və kinayə ilə hərifi (tərəfi) başa salmaq istəyirsə, Xəlil özünün arxasında böyük qüdrət hiss etdiyinə görə onun işlərinə məşğərə ilə cavab verdi. İş bu yerə gəldikdə Fəhiminin təklifi bəlli idi. O özünün tikdiyi binanı dağıtmağı da bacarırdı.
Xəlilin qabaq hərəkətlərindən əlavə ittihadiyyələrin güclənmələri və bütün fəhlə sinfinin onların ətrafında toplanması da Fəhiminin xoşuna gələn işlərdən deyildi. O öz əli ilə öz başına bəla açdığını tez bir zamanda hiss etməyə başladı. Geridəki xətərdən qurtarmaq, onun üçün çox da çətin iş ola bilməzdi. Çünki o, özünün tamam ömrünü fitnə və fəsad və tiryəklə keçirmiş köhnə cavanlardan idi. Təbrizin bugünkü mühüti isə hər macəraya müsaid idi”.
Xəlil Fəhimi 1948-ci ildə yenidən İranın Daxili işlər naziri olmuşdu.
Xəlil Fəhimi 1953-cü ildə Tehran şəhərində vəfat edib.
Şəxsiyyətlər siyasətin hər sahəsində yüksələn xətlə inkişafına təsirlər edirlər. Təkan və əyləc isə özlərinə, yürütdükləri siyasətə qalıb.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
