12:47 / 16-04-2024
Axtarışda olan şəxslər Rusiyadan Azərbaycana ekstradisiya edilib
12:42 / 16-04-2024
Belarusdan Ukraynaya hücum ola bilər
12:40 / 16-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:37 / 16-04-2024
Etibar Məmmədovun oğluna yeni vəzifə verilib? - Açıqlama
12:26 / 16-04-2024
Türkiyə ordusu İraqın şimalında 21 PKK-çını zərərsizləşdirib
12:10 / 16-04-2024
Elm və Təhsil Nazirliyində “nüfuz savaşı” böyüyür
11:57 / 16-04-2024
Qarabağ Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib
11:46 / 16-04-2024
DİM-də Apellyasiya Komissiyası fəaliyyət göstərəcək
11:36 / 16-04-2024
Yunanıstan Ukraynaya “F-16” vermək istəmir
11:12 / 16-04-2024
Arda Turan məhkəməyə verilib
11:05 / 16-04-2024
İsrail İrandan qisas almağa hazırlaşır
10:42 / 16-04-2024
İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub
10:42 / 16-04-2024
MAQATE İranın nüvə proqramından məlumatsızdır
10:36 / 16-04-2024
Çempionlar Liqasının oyunlarına bu gün start verilir
10:34 / 16-04-2024
Abşeronda 85 min manatlıq qızıl oğurlanıb
10:26 / 16-04-2024
60 min tondan çox təhlükəli tullantı zərərsizləşdirilib
10:15 / 16-04-2024
Gürcüstan parlamentində xüsusi təhlükəsizlik rejimi tətbiq edilib
10:00 / 16-04-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
09:34 / 16-04-2024
Dekan və yüksək vəzifəli şəxsin adının hallandığı dəhşətli qətl: nə baş verib? - Təfərrüat
09:30 / 16-04-2024
Cəbrayılda silah-sursat tapılıb - Foto
09:26 / 16-04-2024
Ulduz aktrisanın psixoloji problemi yaranıb - Fotolar
08:53 / 16-04-2024
Bakıda yol qəzaları: son üç ayda 33 nəfər həyatını itirib
08:36 / 16-04-2024
NASA önəmli açıqlama verəcək
08:33 / 16-04-2024
Pensilvaniyada hərbi zavod yanır
08:29 / 16-04-2024
Xmelnitskdə partlayış səsləri eşidilir
08:27 / 16-04-2024
Tokio: “Kurilin cənub hissəsi işğal olunub”
08:24 / 16-04-2024
Konqres Ukraynaya yardımı səsverməyə çıxaracaq
08:16 / 16-04-2024
"Çelsi" rəqibini darmadağın edib
08:03 / 16-04-2024
Doktorantura səviyyəsi üzrə sənəd qəbulu başlayıb
08:02 / 16-04-2024
Naftalanda əməliyyat: saxlanılanlar var - Fotolar
18:09 / 11-04-2024
Bakıda qətl törədilib
22:19 / 12-04-2024
60 yaşı olan dünya şöhrətli aktyor evlənir - Fotolar
21:41 / 12-04-2024
Xarici İşlər Nazirliyi: mina təhlükəsinə qarşı təcili tədbirlər görülməlidir
00:09 / 13-04-2024
Xalq yazıçısı reanimasiyaya yerləşdirilib
21:57 / 13-04-2024
Nəhəng rəqəmsal kamera kainatı araşdıracaq - Fotolar
22:08 / 13-04-2024
Nadir heyvan növü insan ovcuna yerləşir
00:07 / 14-04-2024
İran İsrailə PUA-larla hücum edib
21:11 / 12-04-2024
Avropa Məhkəməsi ekoloji problemlərə görə İsveçrəyə qarşı qərar verib
21:33 / 12-04-2024
Dünyanın ən böyük hava limanı tikiləcək - Foto
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
18:45 / 12-04-2024
Ağdamda iki nəfər minaya düşüb
08:54 / 13-04-2024
Mayk Tayson Cek Paulu hədələyir - Foto
13 dəfə nazir təyin olunmuş diplomat - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 13-08-2020 09:39 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixində siyasi uzaqgörənliyi, fitri istedadı, müdrikliyi, ölçülüb-biçilmiş qərarları, qətiyyətliliyi, siyasi iradəsi, dərin zəkası ilə tanınmış şəxsiyyətlərdən biri də Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənədir.
Məhəmmədəli xanın əsli Cənubi Azərbaycanın Xoy səhərindəndir. O, İranın Xarici İslər nazirliyinin əməkdaşı Mirzə İbrahim xan Mühəndisin oğlu idi və atası bir muddət Qacarlar dövlətinin Bağdadda konsulu kimi fəaliyyət göstərmişdi. Mirzə İbrahim xan 1858-ci ildə vəfat etmişdi. Anası isə Mirzə Qafar Təbrizinin qızı idi.
Məhəmmədəli xan Mirzə İbrahim xan oğlu 1829-cu ildə Bağdad şəhərində dünyaya gəlmişdi. İbtidai təhsilini ev şəraitində almışdı. Sonra ərəb dilini və bir çox dünyəvi fənləri öyrənmişdi. Fransız dilinə yiyələnmişdi. İran zadəganları öz övladlarına hüsnixətt və poziyanı öyrətdiklərindən Məhəmmədəli xan bu sahələrə tam vaqif idi.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1858-ci ildə diplomatik fəaliyyətə başlamazdan əvvəl adyutantbaşı müavini vəzifəsində çalışmış, sonra Qacarlar dövlətinin Bombeydə səfiri təyin olunmuşdur. Moinülvüzəra ləqəbini daşıyırdı. O, səfir vəzifəsində 11 il, yəni 1859-cu ildən 1870-ci ilədək fəaliyyət göstərmişdi.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1870-ci ildə Tehrana cağırıldıqdan sonra Gilan hakiminin muavini təyin olunmuşdur.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1870-cu ildə Qacarlar dövlətinin Bağdadda elcisi (səfiri) təyin olunmuş, bir qədər sonra isə Baş konsul olaraq Tiflisə göndərilmişdir. Həmin vəzifədə 1889-cu ilədək fəaliyyət göstərmişdir. 1889-cu ildən isə Londonda Qacarlar dövlətinin səfiri təyin olunmuşdu.
İran tarixçisi marağalı Məhəmmədhəsən xan Müqəddəm Məhəmmədəli xanın Londona səfir təyin olunması hadisəsini belə şərh etmişdir ki, Məhəmmədəli xan 1889-cu ildə həmin vəzifəyə Mirzə Mülküm xanın əvəzinə təyin olunmuş və ona Əlaüssəltənə ləqəbi də bu zaman verilmişdir. Mirzə Mülküm xan isə butun titullardan məhrum edilərək geri cağırılmısdır. (Etimadüssəltənə Məhəmmədhəsən xan, Ruznaməyi xatirati Etimadüssəltənə, Tehran: Əmir Kəbir, 1377/1999, s. 674; Bamdad Mehdi, Tarixi-ricali-İran, c. 3, s. 447).
Mirzə Məhəmmədəli Əlaüssəltənə xan İngiltərə ilə İran dövləti arasında səlahiyyətli numayəndə vəzifəsini icra edən zaman prins ləqəbinə layiq görülmüşdü.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə 1905-1911-ci illər Məşrutə inqilabı dövründə muxtəlif kabinələrə üzv seçilmisdir.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə İranda 5 dəfə Xarici islər naziri, 3 dəfə Umumi gəlirlər naziri, 1 dəfə Ticarət naziri və 4 dəfə Maarif naziri təyin olunmuşdur. İlk dəfə olaraq 1913-cu ildə Baş nazir təyin olunaraq kabinəni 7 ay idarə etmişdir.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə İran tarixində nadir siyasətçilərdən biridir ki, bütün tarixçilər tərəfindən oxuculara müsbət keyfiyyətlərlə təqdim olunur. O, zəka və savadı ilə həmsöhbətlərini heyran qoyurdu. Çox mahir psixoloq, insan qəlbinin dərin bilicisi idi. Yazılanlardan nümunə:
“Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənənin ən böyük gücü dərin, həm də universal biliyində, qətiyyətində, işgüzarlığında, hökmündə, qeyri-adi yaddaşında, tükənməz səbrində, müsahibini təmkinlə dinləmək bacarığında, uzaqgörənliyində, qarşıya qoyduğu məsələni həyata keçirmək qabiliyyətində, müdrikliyində, ən böyük siyasətçi keyfiyyətlərində, mahir diplomat olmasında, həmsöhbətinə təsir etmək gücünə malik olmasında idi. Xeyirxahlıq və alicənablıq, inam və etibar, təmkin və səmimiyyət, zəka, səbat, diqqət və başqa cəhətlər bu şəxsiyyətdə vardı”.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə 23 iyun 1918-ci ildə Tehranda vəfat etmiş, Həzrət Şah Əbduləzimdə torpağa tapşırılmışdır.
Mirzə Məhəmmədəli xan Mirzə Məhəmməd xan Məcdülmülkün qızı ilə həyat qurmuşdu. Mehdi xan, Məhəmməd xan, Hüseyn xan, Cəmşid xan adlı oğlanları vardı.
Onun diplomatlığı sayəsində dünyanın aparıcı dövlətləri, inkişaf etmiş ölkələri, beynəlxalq təşkilatları Qacarlar dövlətinə ciddi diqqət yetirməyə başladılar.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-08-2020 09:39 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Azərbaycan tarixində siyasi uzaqgörənliyi, fitri istedadı, müdrikliyi, ölçülüb-biçilmiş qərarları, qətiyyətliliyi, siyasi iradəsi, dərin zəkası ilə tanınmış şəxsiyyətlərdən biri də Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənədir.
Məhəmmədəli xanın əsli Cənubi Azərbaycanın Xoy səhərindəndir. O, İranın Xarici İslər nazirliyinin əməkdaşı Mirzə İbrahim xan Mühəndisin oğlu idi və atası bir muddət Qacarlar dövlətinin Bağdadda konsulu kimi fəaliyyət göstərmişdi. Mirzə İbrahim xan 1858-ci ildə vəfat etmişdi. Anası isə Mirzə Qafar Təbrizinin qızı idi.
Məhəmmədəli xan Mirzə İbrahim xan oğlu 1829-cu ildə Bağdad şəhərində dünyaya gəlmişdi. İbtidai təhsilini ev şəraitində almışdı. Sonra ərəb dilini və bir çox dünyəvi fənləri öyrənmişdi. Fransız dilinə yiyələnmişdi. İran zadəganları öz övladlarına hüsnixətt və poziyanı öyrətdiklərindən Məhəmmədəli xan bu sahələrə tam vaqif idi.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1858-ci ildə diplomatik fəaliyyətə başlamazdan əvvəl adyutantbaşı müavini vəzifəsində çalışmış, sonra Qacarlar dövlətinin Bombeydə səfiri təyin olunmuşdur. Moinülvüzəra ləqəbini daşıyırdı. O, səfir vəzifəsində 11 il, yəni 1859-cu ildən 1870-ci ilədək fəaliyyət göstərmişdi.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1870-ci ildə Tehrana cağırıldıqdan sonra Gilan hakiminin muavini təyin olunmuşdur.
Mirzə Məhəmmədəli xan 1870-cu ildə Qacarlar dövlətinin Bağdadda elcisi (səfiri) təyin olunmuş, bir qədər sonra isə Baş konsul olaraq Tiflisə göndərilmişdir. Həmin vəzifədə 1889-cu ilədək fəaliyyət göstərmişdir. 1889-cu ildən isə Londonda Qacarlar dövlətinin səfiri təyin olunmuşdu.
İran tarixçisi marağalı Məhəmmədhəsən xan Müqəddəm Məhəmmədəli xanın Londona səfir təyin olunması hadisəsini belə şərh etmişdir ki, Məhəmmədəli xan 1889-cu ildə həmin vəzifəyə Mirzə Mülküm xanın əvəzinə təyin olunmuş və ona Əlaüssəltənə ləqəbi də bu zaman verilmişdir. Mirzə Mülküm xan isə butun titullardan məhrum edilərək geri cağırılmısdır. (Etimadüssəltənə Məhəmmədhəsən xan, Ruznaməyi xatirati Etimadüssəltənə, Tehran: Əmir Kəbir, 1377/1999, s. 674; Bamdad Mehdi, Tarixi-ricali-İran, c. 3, s. 447).
Mirzə Məhəmmədəli Əlaüssəltənə xan İngiltərə ilə İran dövləti arasında səlahiyyətli numayəndə vəzifəsini icra edən zaman prins ləqəbinə layiq görülmüşdü.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə 1905-1911-ci illər Məşrutə inqilabı dövründə muxtəlif kabinələrə üzv seçilmisdir.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə İranda 5 dəfə Xarici islər naziri, 3 dəfə Umumi gəlirlər naziri, 1 dəfə Ticarət naziri və 4 dəfə Maarif naziri təyin olunmuşdur. İlk dəfə olaraq 1913-cu ildə Baş nazir təyin olunaraq kabinəni 7 ay idarə etmişdir.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə İran tarixində nadir siyasətçilərdən biridir ki, bütün tarixçilər tərəfindən oxuculara müsbət keyfiyyətlərlə təqdim olunur. O, zəka və savadı ilə həmsöhbətlərini heyran qoyurdu. Çox mahir psixoloq, insan qəlbinin dərin bilicisi idi. Yazılanlardan nümunə:
“Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənənin ən böyük gücü dərin, həm də universal biliyində, qətiyyətində, işgüzarlığında, hökmündə, qeyri-adi yaddaşında, tükənməz səbrində, müsahibini təmkinlə dinləmək bacarığında, uzaqgörənliyində, qarşıya qoyduğu məsələni həyata keçirmək qabiliyyətində, müdrikliyində, ən böyük siyasətçi keyfiyyətlərində, mahir diplomat olmasında, həmsöhbətinə təsir etmək gücünə malik olmasında idi. Xeyirxahlıq və alicənablıq, inam və etibar, təmkin və səmimiyyət, zəka, səbat, diqqət və başqa cəhətlər bu şəxsiyyətdə vardı”.
Mirzə Məhəmmədəli xan Əlaüssəltənə 23 iyun 1918-ci ildə Tehranda vəfat etmiş, Həzrət Şah Əbduləzimdə torpağa tapşırılmışdır.
Mirzə Məhəmmədəli xan Mirzə Məhəmməd xan Məcdülmülkün qızı ilə həyat qurmuşdu. Mehdi xan, Məhəmməd xan, Hüseyn xan, Cəmşid xan adlı oğlanları vardı.
Onun diplomatlığı sayəsində dünyanın aparıcı dövlətləri, inkişaf etmiş ölkələri, beynəlxalq təşkilatları Qacarlar dövlətinə ciddi diqqət yetirməyə başladılar.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
