23:20 / 03-07-2025
Günay Qurbanova yenidən Avropa çempionu olub
22:38 / 03-07-2025
Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentləri Şahbulaq qalasında olublar - Foto
21:10 / 03-07-2025
Dövlət başçıları Qarabağ atlarının “Zəfər” şousunu izləyiblər - Fotolar
19:57 / 03-07-2025
"Sputnik-Azərbaycan" işi: beş nəfər barəsində polis nəzarəti qətimkan tədbiri seçilib
19:05 / 03-07-2025
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdamın Xıdırlı kəndində olublar - (Yenilənib) - Fotolar
18:17 / 03-07-2025
Peşə tanınması: 179 namizəd keçid balını toplaya bilməyib
18:01 / 03-07-2025
Paşinyanın partiyası müxalifəti terrorçulara köməkdə ittiham edir
17:43 / 03-07-2025
"Qəbələ" Futbol Akademiyası fəaliyyətini dayandırıb
17:19 / 03-07-2025
Rusiya aktivlərinin müsadirəsi üçün layihə hazırlayıblar
16:47 / 03-07-2025
Azərbaycan dili üzrə test imtahanının nəticələri elan olunub
16:37 / 03-07-2025
Çempionlar Liqası: "Araz-Naxçıvan"ın rəqibləri müəyyənləşib
16:31 / 03-07-2025
Abituriyentlərin şikayətləri araşdırılıb
16:12 / 03-07-2025
Beyləqanda 16 yaşlı oğlan kanalda batıb
16:01 / 03-07-2025
Şahbaz Şərifin Azərbaycana səfəri başlayıb
15:55 / 03-07-2025
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri Xankəndidə fabrikin fəaliyyəti ilə tanış olublar
15:43 / 03-07-2025
Güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
15:25 / 03-07-2025
Admiral ruslarla bağlı xəbərdarlıq edir
15:06 / 03-07-2025
Qırğızıstan prezidenti Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib - Yenilənib
15:04 / 03-07-2025
İlham Əliyev Rəşid Meredovu qəbul edib - Fotolar
14:55 / 03-07-2025
ABŞ qoşunlarını Avropadan çıxaracaqlar
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
14:34 / 03-07-2025
İki prezident Füzuli rayonuna səfər edib - Foto
14:29 / 03-07-2025
Ruslar sosial binaları vurub, ölən və yaralılar var
14:23 / 03-07-2025
Konstitusiya Məhkəməsinə yeni hakimlər təyin olunacaq
13:52 / 03-07-2025
İsrail iki ölkə barədə Rusiya ilə gizli danışıqlar aparıb
13:43 / 03-07-2025
Məhkəmə Vüqar Səfərli ilə bağlı qərar verib
13:08 / 03-07-2025
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:20 / 29-06-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
00:40 / 29-06-2025
Aleksey Overçukun Azərbaycana səfəri ləğv olunub
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
23:57 / 28-06-2025
Yekaterinburqda işgəncə görən azərbaycanlı: "Kafeyə basqın edib, bizi döyə-döyə kabab bişirtdirdilər”
12:56 / 29-06-2025
Rusiyanın Azərbaycanda keçiriləcək mədəniyyət tədbirləri ləğv edilib
11:03 / 30-06-2025
Rusiya ilə bağlı dəhşətli statistika açıqlanıb
Nökərçilikdən baş nazir vəzifəsinədək... - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
