09:17 / 25-11-2024
Ukrayna cəbhəsində Şimali Koreya əsgərləri ilə döyüşlər qeydə alınıb
09:08 / 25-11-2024
Göyərtəsində 95 sərnişinin olduğu Rusiya təyyarəsi Antalyada yanıb
09:03 / 25-11-2024
Bayden Rusiyanı tələyə salır
09:00 / 25-11-2024
Məktəblərdə dərslər başlayıb
08:59 / 25-11-2024
KTMT Əfqanıstanla bağlı mühüm sənəd qəbul edəcək
08:53 / 25-11-2024
Peskov: “Rusiya buna məcbur oldu”
08:47 / 25-11-2024
Rusiyadakı neft emalı zavodu yanır
08:42 / 25-11-2024
Məşhur reper haqqında yazılanlara cavab verib
08:37 / 25-11-2024
Tramp transseksualları ordudan qovacaq
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
00:01 / 25-11-2024
Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür
18:07 / 24-11-2024
İlham Əliyev: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”
10:57 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev: “COP29 uğurla başa çatdı”
10:42 / 24-11-2024
Kursk vilayətinin 40 faizdən çoxuna ruslar nəzarət edir
08:40 / 24-11-2024
Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası keçirilib - (Yenilənib+Video)
00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
Nökərçilikdən baş nazir vəzifəsinədək... - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
