01:02 / 19-04-2024
Konfrans liqası: "Fiorentina" 2 qolla qələbə qazanıb
00:35 / 19-04-2024
"Arsenal" türk oyunçunu "radar"a salıb
00:01 / 19-04-2024
ABŞ Fələstinin BMT-yə tam üzvlüyünə “yox” deyəcək
23:01 / 18-04-2024
Türkiyədə üç ard-arda güclü zəlzələ olub
21:24 / 18-04-2024
Bakıda litvalı dənizçi haqqında sənədli film nümayiş olunub
19:04 / 18-04-2024
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb
18:49 / 18-04-2024
Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb
18:03 / 18-04-2024
Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
17:55 / 18-04-2024
ABŞ və Britaniya İrana qarşı sanksiyaları genişlənidirib
17:44 / 18-04-2024
Əfv edilənlərin içində niyə qadınlar az olur? - Açıqlama
17:40 / 18-04-2024
Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib
17:36 / 18-04-2024
Hacıqabulda qatar qadını vurub
16:31 / 18-04-2024
Makronun sözü ilə əməli uyğun gəlmir
16:29 / 18-04-2024
Səməd Seyidov: "Yeni Kaledoniyanın müstəqilliyini əldə edəcəyinə inanırıq"
16:15 / 18-04-2024
Prezident Nyu-Yorkda keçmiş prezidentlə görüşüb
16:01 / 18-04-2024
Bakıda iki nəfər dəm qazından ölüb
15:52 / 18-04-2024
Daha iki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb
15:46 / 18-04-2024
Qubad İbadoğluya yekun ittiham aktı elan edilib
15:29 / 18-04-2024
Zəngilanda silah-sursat aşkarlanıb
15:13 / 18-04-2024
İcra başçısını söyən şəxsə 5 sutka həbs cəzası verilib
14:29 / 18-04-2024
Zaxarova: "Moskva Bakı ilə İrəvan arasında münasibətlərin nizamlanması üçün hər şeyi edib"
14:20 / 18-04-2024
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
14:12 / 18-04-2024
Raketlərə qarşı yeni silah hazırlanır
13:54 / 18-04-2024
Azərbaycan və Yeni Kaledoniya parlamentləri əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb
13:39 / 18-04-2024
Məhkəmə kokain kralı ilə bağlı qərar verib
13:12 / 18-04-2024
İki kluba texniki məğlubiyyət verilib
12:58 / 18-04-2024
Süni intellektdən qoruna biləcək sahələr sadalanıb
12:48 / 18-04-2024
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır
00:02 / 15-04-2024
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib - Yenilənib
18:06 / 14-04-2024
İordaniya Kralı COP29-a dəvət olunub
20:08 / 15-04-2024
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
23:11 / 14-04-2024
Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14:18 / 14-04-2024
Azərbaycan və İordaniya müdafiə sahəsində əməkdaşlığa dair Saziş imzalayıb
18:51 / 15-04-2024
“Şəhid Əhməd – Oğluma məktub” filminin təqdimatı keçirilib - Fotolar
09:07 / 14-04-2024
Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
22:33 / 14-04-2024
İsrail prezidenti: "Bu, əsil müharibə elanıdır"
13:58 / 16-04-2024
Agentlik sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
15:07 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: “Sülhməramlıların Azərbaycandan çıxarılması barədə qərar qəbul edilib”
14:31 / 14-04-2024
Paris-2024: Azərbaycan millisi lisenziya qazanıb
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
Nökərçilikdən baş nazir vəzifəsinədək... - Ənvər Çingizoğlu yazır
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-08-2020 18:17 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
1905-ci ildən etibarən Tehranda başlayan Məşrutə hərəkatı 5 avqust 1906-cı ildə Müzəffərəddin şahın Məsrutə fərmanını imzalamasıyla genişləndi. Məşrutə fərmanı ölkədəki siyasi fəzanın açılmasına gətirib çıxardı. Zülmün və haqsızlığın aradan götürülməsi, ədalətin və müstəqilliyin bərpası şüarı altında başlanmış Məşrutə hərəkatı iştirakçılarının əsas tələbi qanunlara söykənən bir hökumətin yaradılması və bir vətəndaş olaraq onların həyat tərzini formalaşdıracaq hüquqların təmin olunmasıydı. Bu hərəkatın siyasi liderlərindən biri də Mirzə Nəsrulla xan Müşirüddövlə idi.
Mirzə Nəsrulla xan Mirzə Məhəmməd xan oğlu bin Mirzə Əbutalib bin Mirzə Məhəmməd bin Mir Əbdülvahab Nainin məşhur ariflər nəslindəndir. Babaları Səfəvilər sülaləsinə xidmət etmişdilər. O, cavanlığında İsfahan əyalətini tərk edib Tehrana gəlmişdi. Əvvəllcə katib kimi çalışmışdı. Savadsız adamlara məktub, ərizə, müxtəlif sənədlər yazırdı. Bir çox məktubları şəxsən çatdırdığından müxtəlif adamlarla, sərvətli, seçkin, sayılan şəxslərlə tanış olmuşdu. Həmin adamlardan bəziləri ucalmaqda pillə rolunu oynamışdılar.
Mirzə Nəsrulla xan bir müddət kitabsazlıqla məşğul olmuşdu. Sonra Asəfəddövlənin idarəsində nökər kimi işə düzəlmişdi. Sonra Mirzə Səid xan Gərmrudinin yanında, Xarici İşlər vəzarətində işləmişdi. Orda Mirzə İbrahim xan Naibülvüzəra ilə dostlaşıb, ona xidmət etməyə başlamışdı. Mirzə İbrahim xan Azərbaycana kargüzar təyin ediləndə onunla bərabər ora yollanmışdı. Təbrizdə münşiliklə məşğul olmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müsbahülmülk, Müşirülmülk, Müşirəddövlə ləqəblərini daşımışdı. Daha çox Müşirəddövlə kimi tanınmışdı.
Mirzə Nəsrulla xan orda, 1862-ci ildə Mirzə Tağı xan Acudaninin qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Bu izdivac onun yuxarı vəzifələrə yolunu açmışdı. Mirzə İbrahim xan vəfat edəndən sonra Mirzə Nəsrulla xan Tehrana dönmüş, Hərbi nazirlikdə bir-birinin ardınca yüksək vəzifələr tutmuşdu.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1905-ci illərdə Qacarlar səltənətinin Xarici işlər vəziri vəzifəsini icra etmişdi. O, Məşrutəçi qrupuna bağlı idi. Onun qrupuna iki oğlu - Müşirülmülk və Mötəmənülmülk də daxil idi. Səniüddövlə, Müxbiüssəltənə, Sədüddövlə, Naşiülmülk kimi ziyalılar onu dəstəkləyirdililər. (Nazimülislam Kermani, Tarixi bidari iraniyan, Tehran, “Aqah”, 1332, s.346) Bu qrup aydınlardan təkil olunmuşdu. Məliküşşüəra Məhəmmədtağı Bahara görə, İranda məşrutiyətin başlanğıcında məşrutiyətçilər və müstəbidlər iki hizb (partiya) olaraq quruldular. Bunların ilki istibdad tərəfdarlarıdırlar. Əyan (zəngin) təbəqəsi, birinci təbəqə və üçüncü təbəqə Müstəbid hizbini təşkil etdilər. Bunlar, ikinci təbəqə sayılan məşrutiyətçiləri dinsiz, devrimçi, anarxiya yaradan qrup olaraq görməkdəydilər. Məşrutiyətçilər əsasən təhsil səviyyələri yüksək olanlar və aydınlar olaraq - onlar da ikinci təbəqə sayılır - say baxımından daha kiçik bir topluma xitab edirdilər. Onlar müstəbidləri əsasən cahil, zalim, mürtece və yağmaçı olaraq görürdülər. (Məliküşşüəra Bahar, Tarixe Müxtəsər-i Əhzab-i siyasi-i İran (İnqraz-i Qacariyə), Tehran, Sepehr nəşriyyatı, C. 1, 1978, s. 1.)
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1902-1907-ci illərdə İranın Məşrutə partiyasını rəhbəri vəzifəsini tutmuşdu. O, ilk məclisə təklif etmişdi ki, onlar yalnız qanunlar hazırlamaqla məşğul olsunlar, qanunun həyat keçirilməsinə nəzarət etməsinlər. Məclis onunla razılaşmamışdı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 1 avqust 1906-cı ildən 17 mart 1907-ci ilədək Qacarlar səltənətinin Baş naziri (rəisəlvüzərası) olmuşdu. Baş nazirliyi dönəmində Məşrutə hərəkatına təsiri vardı.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə Baş nazir Mirzə Ələsgər xan Arabəyi-Əzəmin kabinəsində (1 may 1907 – 31 avqust 1907) hərbi nazir vəzifəsinə yiyələnmişdi.
Mirzə Nəsrulla xan Müşirəddövlə 13 sentyabr 1907-ci ildə Tehran şəhərində vəfat edib. İmamzadə Saleh gorgahında dəfn edilib.
Mirzə Nəsrulla xanın Həsən xan, Hüseyn xan adlı oğlanları vardı.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır