09:17 / 25-11-2024
Ukrayna cəbhəsində Şimali Koreya əsgərləri ilə döyüşlər qeydə alınıb
09:08 / 25-11-2024
Göyərtəsində 95 sərnişinin olduğu Rusiya təyyarəsi Antalyada yanıb
09:03 / 25-11-2024
Bayden Rusiyanı tələyə salır
09:00 / 25-11-2024
Məktəblərdə dərslər başlayıb
08:59 / 25-11-2024
KTMT Əfqanıstanla bağlı mühüm sənəd qəbul edəcək
08:53 / 25-11-2024
Peskov: “Rusiya buna məcbur oldu”
08:47 / 25-11-2024
Rusiyadakı neft emalı zavodu yanır
08:42 / 25-11-2024
Məşhur reper haqqında yazılanlara cavab verib
08:37 / 25-11-2024
Tramp transseksualları ordudan qovacaq
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
00:01 / 25-11-2024
Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür
18:07 / 24-11-2024
İlham Əliyev: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”
10:57 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev: “COP29 uğurla başa çatdı”
10:42 / 24-11-2024
Kursk vilayətinin 40 faizdən çoxuna ruslar nəzarət edir
08:40 / 24-11-2024
Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası keçirilib - (Yenilənib+Video)
00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə: mərdlik siyasətə sığmır - Fotolar
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
