00:12 / 07-05-2024
Netanyahu: "Müdafiə Komitəsi Rəfahda əməliyyat qərar verib"
00:11 / 07-05-2024
Muxtar Babayev Rusiya nümayəndələri ilə COP29-a hazırlığı müzakirə edib
00:02 / 07-05-2024
Rusiyalı reperi Moldovaya buraxmayıblar
23:31 / 06-05-2024
Krım körpüsü müvəqqəti bağlanıb
23:16 / 06-05-2024
Poeziya müsabiqəsinin ilkin seçimi bəlli olub - Siyahı
22:44 / 06-05-2024
Ay missiyasının kapsulunda problemlər yaranıb
22:18 / 06-05-2024
Əliyev və Paşinyan Moskvada keçiriləcək paradda iştirak etməyəcəklər
21:45 / 06-05-2024
HƏMAS-la İsrail atəşkəsə razılaşıb?
19:02 / 06-05-2024
Bakıda külək güclənəcək, yağış intensivləşəcək - Xəbərdarlıq
18:11 / 06-05-2024
Siyasətçilərin narkotik qalmaqalı: nazir prezidenti ittiham edib
18:05 / 06-05-2024
Azərbaycanla Ermənistan arasında 40 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
18:00 / 06-05-2024
DSMF-də yoxlama başlayıb
17:59 / 06-05-2024
Rusiya-Ukrayna savaşı: cəbhədə vəziyyət ağırdır - Foto
17:49 / 06-05-2024
Meksikada turistləri güllələyərək quyuya atıblar
17:43 / 06-05-2024
Mirzoyan: “...bundan sonra yekun nizamlanmaya yaxınlaşacağıq”
17:41 / 06-05-2024
Dövlət qulluğuna imtahan keçiriləcək
17:34 / 06-05-2024
Slovakiyanın baş naziri Azərbaycana gəlir
17:14 / 06-05-2024
Bakı dünyanın "İdman paytaxtı” seçilib
17:11 / 06-05-2024
Keçmiş səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu yayılıb: sensasiyalı iddialar və... - Tam mətn
16:44 / 06-05-2024
Ermənistanda gərginlik yaratmaq istəyirlər
16:44 / 06-05-2024
Rezidenturaya qəbulun nəticələri açıqlanıb
16:25 / 06-05-2024
Suriyanın şimalında daha 7 terrorçu zərərsizləşdirilib
16:04 / 06-05-2024
Paşinyanın komandası müxalifətə meydan oxuyur
15:48 / 06-05-2024
Ağ ev Bayden administrasiyasını Gestapo ilə müqayisə edən Trampa cavab verib
15:40 / 06-05-2024
Parlament sədri jurnalistləri döymək istəyir
15:25 / 06-05-2024
Keçmiş komitə sədri hakim qarşısına çıxarılır
14:57 / 06-05-2024
Sabah dörd şəhidimiz dəfn ediləcək
14:35 / 06-05-2024
Suqovuşan və Qubadlıda insan qalıqları tapılıb - Yenilənib
14:12 / 06-05-2024
Amerikanın Azərbaycandakı səfiri Şuşaya səfər edib - Fotolar (Yenilənib)
14:00 / 06-05-2024
Musiqi və incəsənət məktəblərinə şagird qəbulu başlayıb
12:33 / 02-05-2024
Məşhur kino ulduzları eyni filmdə çəkiləcəklər - Fotolar
11:08 / 03-05-2024
İnsan orqanizminə ən faydalı balıq növləri açıqlanıb - Onların yeyilməsi erkən ölüm riskini azaldır
08:39 / 04-05-2024
Fironların lənəti... - Onların məzarını açan alimlərin ölüm səbəbi nədir?
15:32 / 02-05-2024
Prezident keçmiş naziri rektor təyin edib - Sərəncam
18:19 / 03-05-2024
Məşhur yazıçı oxucularını təəccübləndirib
00:17 / 02-05-2024
Paşinyan: "Delimitasiya prosesi mümkün qədər tez aparılmalıdır"
10:52 / 02-05-2024
Firəngiz Mütəllimova: “Şuşaya köçəcəyim günü gözləyirəm”
09:20 / 02-05-2024
Telli Borçalı ilə Zülfiyyə arasında qalmaqal: "Yalan danışıb"
23:59 / 03-05-2024
Sabirabad təhsilinə müdir təyin olunub
23:58 / 02-05-2024
İsveç XİN: "Xarici agentlər" haqqında qanunun qəbulu Gürcüstanın Aİ-ə üzv olmasına əngəl törədəcək
09:01 / 03-05-2024
Hikmət Hacıyev: “YUNESKO bir adamın əlində alətə çevrilməməlidir"
22:02 / 02-05-2024
İcra başçısından mikrafonla danışmağı tələb edən şəxs cəzalandırılıb
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə: mərdlik siyasətə sığmır - Fotolar
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
