15:59 / 04-04-2025
Bakıda Beynəlxalq Xalça Festivalı keçiriləcək
15:40 / 04-04-2025
Sumqayıt, Bərdə, Xaçmaz, Beyləqan və Şəkidə torpaq hərracı keçirilib
15:21 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin enerji və təbii sərvətlər nazirini qəbul edib - Yenilənib
15:17 / 04-04-2025
Sabahdan rayonlarda hava dəyişəcək - Xəbərdarlıq
15:07 / 04-04-2025
Əli Əsədov miqrantlarla bağlı qərar imzalayıb
14:55 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqının rəsmisini qəbul edib - (Yenilənib)
14:39 / 04-04-2025
Dünyanın ən hündür binası tikilir - Fotolar
14:39 / 04-04-2025
David Manukyan dövlət ittihamçısının suallarını cavablandırıb
14:22 / 04-04-2025
Məşhur aktyorun baş rolda çəkiləcəyi filmin adı gizli saxlanılır
14:22 / 04-04-2025
Lavrov: "Bu, Cənubi Qafqaz və Xəzər regionunda sabitliyə xidmət edəcək"
14:14 / 04-04-2025
"Mədəniyyət" qəzeti fəaliyyətini dayandırıb
14:07 / 04-04-2025
Bakıda energetika sahəsi üzrə yeni sənədlər imzalanacaq
14:01 / 04-04-2025
Bakıda köçürülmə və söküntü işləri başlayacaq
13:53 / 04-04-2025
Sahibə Qafarova Özbəkistana səfər edib
13:10 / 04-04-2025
İran prezidenti: Tehran müharibə istəmir
12:59 / 04-04-2025
Departament: "Tramp Bakı və İrəvan arasında sülhün imzalanmasını gözləyir"
12:48 / 04-04-2025
Türkiyədə 648 nəfər qidadan zəhərlənib
12:38 / 04-04-2025
Sabah dağlıq rayonlarda yağış və sulu qar yağacaq
12:30 / 04-04-2025
Prezident institutlarla bağlı sərəncam verib
12:10 / 04-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi prosesi başlayıb
11:41 / 04-04-2025
Seyid Əzim Şirvaninin 190 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
11:31 / 04-04-2025
Ştaynmayer Azərbaycanla bağlı səhvini düzəldib
11:13 / 04-04-2025
Dünya iqtisadiyyatı böyük risklə üzləşib - Xəbərdarlıq
11:07 / 04-04-2025
Generalların vəzifədə olma müddəti dəyişir
11:03 / 04-04-2025
30 yaşdan yuxarı şəxslərə çağırış mesajı gəlir? - Açıqlama
10:44 / 04-04-2025
Ermənistanda zəlzələ baş verib
10:40 / 04-04-2025
Prezident: "Bizim qaz təchizatımızın Avropadakı coğrafiyası birmənalı olaraq genişlənəcək"
10:32 / 04-04-2025
Rusiya üzərində daha 107 PUA vurulub
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
14:12 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
15:44 / 02-04-2025
Bakı və İrəvan vaxtında sülhə nail olmasa... - Kreml fürsət gözləyir
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə: mərdlik siyasətə sığmır - Fotolar
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-08-2020 10:21 | Bölmə: Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Öyrənmişik ki, klassik dövrdə üç əsas ictimai sahənin - gündəlik həyat, iqtisadi və siyasi qurumlar, mədəni intellektual və tətbiq sahələri - hər birində müştərək etik vərdişlər, əxlaqın ictimai tərəfi hakim olub. Yaşadığımız dövrdə isə bu sahələrin hər biri özlərinə aid nisbi etik dəyərlər sistemi yaratdı. Siyasi hərəkəti müstəqil əxlaqi mövzu kimi tədqiq edən klassik siyasət fəlsəfəsinin əksinə olaraq, norma və dəyərləri praqmatik hala gətirən modern fəlsəfə siyasəti əxlaqi məsələ olmaqdan çıxararaq davranışı yox, subyekti ön plana aldı. Bizim çaşqınlığımızın əksinə, bir çoxları bunu olumlu qəbul etdi.
Bizim nağıllarda şahzadələr cəngavər, comərd, centlmen olur. Meydanlarda mərdlik işlədir, haqlının yanında, haqsızın önündə olur. Söhbət açdığımız şahzadə tariximizdə olub, nağılımızda yox. Kimdir bu şahzadə?
Şahzadə Məlik Mənsur mirzə Qacar elinin Qovanlı oymağındandır. Atası Müzəffərəddin şah (1896-1907), babası Nasirəddin şah (1848-1896), ulu babası Məhəmməd şah (1834-1848), babasının babası Fətəli şah (1797-1834) Qacarlar sülaləsinin şahənşahı olub. Onun da könlündən şahlıq keçirdi. Di gəl ki, vəliəhd digər qardaşı Məhəmmədəli mirzə idi. O da Məşrutə hərəkatında taxtdan uzaqlaşdırılıb.
Müzəffərəddin şahın ikinci оğlu Məlikmənsur mirzə 30 mart 1880-ci ildə Təbriz şəhərində anadan оlub. Saray təhsili alsa da, fransız dilini mükəmməl bilirdi. Şüaüssəltənə ləqəbi alıb.
Məlik Mənsur mirzə 1897-ci ildə Gilan əyalətinə vali təyin еdilib. İran Kazak briqadasının komandiri, polkovnik V.A. Kosoqovski öz gündəliyində onun haqqında yazır: “7 oktyabr. Mirpənc Qasım ağa daha müfəssəl məlumat gətirib. Şüaəssəltənə ortalığa iki məşhur zarafat atıb, bütün Gilanı əleyhinə qaldırıb.
Bu despotun həyasızılığı və tamahkarlığı bütün sərhədləri aşıb. Bütün Talışı əmir tuman Əmidüssəltənə Nüsrətulla xan irsən idarə edir. İndi mahiyyətcə yarımasılı vassaldır. Onun önündə bütün Talış əhli əsir. Gilanda böyük bir şəxsiyyətdir. Talışların ona qarşı itaəti sonsuzdur. Bu, Qacarlar sülaləsində görünməmiş hadisədir. Onun özü olmayanda, arvadına itaət edirlər.
Hazırkı dövrdə Nüsrətulla xan Tehranda yaşayır. Polisin sərt nəzarətində fəxri əsirdir. Talışda isə özünü yarımpadşah hesab edir. Heç bir vali ilə yola getmir. Əbədi toqquşmadadır. Bəzən də vali ilə ittifaqa girir. Onda Gilanın və Talışın görkəmli adamlarına zərər olur.
Bu vassalın bir köməkçisi var, həm də qohumudur. Adı Şir xandır. Nüsrətulla xanın olmadığı dövrdə Talışı idarə edir. Bu məşhur varlı öz növbəsində Talışda, eləcə də Gilanda böyük hörmətə malikdir.
Tamahkar Şüaəssəltənə fikirləşib ki, bu Şir xanı yağmalasın. Şərq satrapı onu yanına çağırıb, 30 min tümən (60 min manat) tələb edib. Yalnız ona görə ki, o, varlıdır. Həm də ona xəbərdar edib ki, pul tezliklə düzəlməsə, fələqqə-çubuqla cəzalanacaq. Heyrətlənmiş Şir xan etiraz etmək istəyib. Onda həqiqətən onun ayağını fələqqəyə salıb, yalın ayağının altını çubuqlayıblar. Döyülmüş yarımpadşah evə, arvadının yanına adam göndərib ki, bütün Rəşti dolanıb, istənilən məbləği toplasınlar. 10 min tümənəcən toplayıb, Şir xanı azad ediblər”. (Из дневника полковника В. А. Косоговского. - М.: Восточная литература, 1960. - 180 с.)
1897-ci ilin nоyabr ayında Tehran şəhərinə çağrılıb. Danlanandan sonra işdən kənarlaşdırılıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 1898-ci ilin sеntyabr ayından 1899-cu ilin may ayınadək Avropada yaşayıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 21 yanvar 1901-ci ildə Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bir müddət burda işləyəndən sоnra Məhəmmədrza xan Qəvamülmülk və оğulları оna qarşı çıxıb. Şahzadə 1902-ci ilin mart ayında paytaxta gеdib. 1903-cü ilin may ayında Tehrandan gizli оlaraq Avropaya gеtmək istəyib. Lakin Müvəssəqiddövlə bu işdən xəbər tutub, оnu Qəzvindən Tehrana qaytarıb.
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənə 1904-cü ildə yеnidən Fars əyalətinə vali təyin еdilib. Bu dəfə də Qəvamüddövlə və оnun tərəfdarının təzyiqi ilə оranı tərk еdib.
1905-ci ilin dekabr alında Fars əyalətində onun əleyhinə iğtişaş yaranıb. İsfahandakı rus konsulu öz məlumatında (21 dekabr 1905-ci ildə) yazırdı ki, Farsda olan dövlət torpaqlarını Nasirəddin şah əvvəl yerli əhalinin nümayəndələrinə, sonra isə həmin torpaqları yenidən Şüaüssəltənəyə satıb. Hökumətin bu hərəkəti Şirazda mollaların (inamcümədən başqa), əyanların, tacirlərin və mötəbər şəxslərin etirazlarına, onların şəhər məscidi Şaheçeraqda toplanmasına səbəb olub. Etiraz əlaməti olaraq şəhərin ticarəti dayandırılıb, bazar, dükanlar və dövlət idarələri bağlanıb. (RXSA, “İran masası” fondu, iş 3871, vərəq 102-103)
Məlik Mənsur mirzə Şüaəssəltənənin qardaşları vəliəhd Məhəmmədəli mirzə və Əbülfət mirzə Salarüddövlə ilə arası yоx idi.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə Qacarlar dövlətinin “Timsal-e Hümayun”, 2-ci dərəcəli “Nişani-Əqdəs”, 1-ci dərəcəli “Şire-Xurşid”, “Nişane-tac”, Avstriyanın Leopold, Osmanlı dövlətinin “Nişan-i Ali-İmtiaz” ordenləri ilə təltif edilib.
Məlik Mənsur mirzə Şüaüssəltənə 6 noyabr 1922-ci ildə Tehran şəhərində vəfat еdib. Vəsiyyətinə görə, Qum şəhərində dəfn edilib.
Məlik Mənsur mirzənin törəməsi Məlik-Mənsur sоyadını daşıyırlar.
Məlik Mənsur mirzə Vəcihulla mirzə Əmirxanın bacısı ilə ailə qurmuşdu.
Müəllifin bütün yazıları - Ənvər ÇİNGİZOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
11-04-2022, 21:25
Mazandaran alimi - Ənvər Çingizoğlu yazır
23-03-2022, 18:55
Rəşid Yasəmi: ədəbiyyatda nəciblik nümunəsi
17-03-2022, 09:49
Vahid Dəstigirdi: Nizaminin tədqiqatçısı
12-03-2022, 22:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Səid Nəfisi: Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin əsərinin müəllifi
19-10-2021, 09:58
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədəli Füruği: siyasətçi, diplomat, tarixçi, tərcüməçi və millətçi kimi
16-10-2021, 01:06
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Hacıəli xan Rəzmara: Qurban bayramında doğuldu, terror qurbanı oldu
13-09-2021, 16:31
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Şəkinskilərin İran qolu haqqında... - Ənvər Çingizoğlunun araşdırması
10-09-2021, 17:27
Nəcəfqulu xan Sərşar: Qaradağın ağ gün görməmiş şairi
27-08-2021, 16:48
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Məhəmmədqulu xan Alar: inqilabda sərkərdə, işdə sərkar.. - Fotolar
20-08-2021, 13:38
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - İsmayıl xan Şəfai: Tehran-43 konfransında şahın tərcüməçisi - Fotolar
16-08-2021, 15:51
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Seyid Məhəmməd Dəbirsiyaqi: tədqiq və tədrisin işığında - Fotolar
24-07-2021, 16:15
Ənvər ÇİNGİZOĞLU - Qaradağ elləri: beloğludan eloğluya qədər - Ənvər Çingizoğlu yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
